آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

به استناد آيات و روايات، دعا خود امري عبادي است، از اين رو بعضي مي گويند: خدايا تو دستور دادي دعا كنيد، ما هم اطاعت مي ‏كنيم؛ چه درخواست، عملي شود و به ما بدهي و چه ندهي راضي به رضاي تو هستيم. بديهي است اينان دعا را به خاطر عبادت بودن آن انجام مي ‏دهند.

به استناد آيات و روايات، دعا خود امري عبادي است، از اين رو بعضي مي گويند: خدايا تو دستور دادي دعا كنيد، ما هم اطاعت مي ‏كنيم؛ چه درخواست، عملي شود و به ما بدهي چه ندهي. اينان اولياي خاص الهي هستند كه مي گويند: «حَسبی مِن سُؤالی عِلمُهُ بِحالِی»(1) تسليم محض هستيم. آنان كه تسليم محض هستند، به عنوان تأدّب دعا مي كنند و مي گويند تو دستور دادي، ما هم اطاعت مي ‏كنيم و تسليم صرف هستيم. دادي راضي هستيم، ندادي هم راضي هستيم و طلبي نداريم. دعا چون عبادت است اطاعت مي ‏كنيم. راضي به رضاي تو هستيم. بديهي است اينان دعا را به خاطر عبادت بودن آن انجام مي‏ دهند.
در خصوص دعا، در سوره «غافر» فرمود: «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ»(2) هم اجابت را به عنوان وعده ذكر مي كند، هم به [اهلِ] دعا امر مي كند كه دعا كنيد، معلوم مي شود كه تشويق به دعا است؛ ولي ذيل آن كساني را كه اهل دعا نيستند، مذمت مي كند: «إِنَّ الَّذينَ يَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي‏ سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ»(3) و در آيه ديگر مي فرمايد: «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُکُمْ»(4)؛ (اي پيامبر! به امت بگو كه اگر دعا و زاري شما نبود خدا به شما چه اعتنايي داشت؟) هر عبادتي دعا و هر دعايي هم عبادت است. لذا گذشته از اينكه مورد دعا تنها در صورت مصلحت اجابت مي شود، خود دعا نيز چون عبادت است، براي دعاکننده فضيلتي خواهد بود و درجه‏ اي از درجات بهشت را تثبيت مي كند.(5)