آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابن قتيبه نوشته: عامر آخرين نفر از صحابه است که از دنيا رفته. ابن عبدالبر مى گويد: او مردى فاضل، عاقل، حاضر جواب، فصيح و از شيعيان مخلص على بود. زهرى، ابوزبير، جريرى، ابن ابى حصين، عبدالملک بن ابجر، قتاده، معروف، وليد بن جميع، منصور بن حيان، قاسم بن ابى برده، عمرو بن دينار، عکرمة بن خالد، کلثوم بن حبيب، فرات قزّار و عبدالعزيز بن رفيع، از او حديث نقل نموده اند که در صحيح مسلم موجود است.

عامر بن وائلة بن عبداللّه بن عمر لیثى، ابوطفیل، اهل مکّه بود و در سال «اُحُد» متولد شد. او هشت سال از دوران زندگى پیامبر(صلى الله علیه وآله) را درک نمود.
ابن قتیبه در کتاب معارف، در غالیان رافضى، او را از نخستین افراد این گروه شمرده و یادآور مى شود که پرچم مختار در دست او بوده است، و او آخرین نفر از صحابه است که از دنیا رفته است.
ابن عبدالبر در کتاب استیعاب، در قسمت کنیه ها، گفته است: او در کوفه سکونت گزید و در تمام صحنه ها همراه على(علیه السلام) بود. هنگامى که على کشته شد، او به مکّه رفت. پس از آن مى گوید: او مردى فاضل، عاقل، حاضر جواب، فصیح و از شیعیان مخلص على بود.
سپس مى افزاید: ابوطفیل، روزى بر معاویه وارد شد، معاویه از او پرسید: هم اکنون علاقه ات به دوستت ابوالحسن(علیه السلام)، چگونه است؟
پاسخ داد: همچون علاقه مادر موسى به موسى، با این تفاوت که در پیشگاه خداوند از تقصیرى که در انجام وظیفه خود نسبت به على(علیه السلام) داشته ام، شرمنده و عذر جویم.
معاویه به او گفت: تو از کسانى بودى که عثمان را محاصره کردند؟
گفت: نه، ولى در آن محیط حاضر بودم.
معاویه پرسید: پس چرا به یاریش بر نخاستى؟
و ابوطفیل پاسخ داد: تو، چرا یاریش نکردى و منتظر مرگش نشستى؟ در حالى که در میان شامیان بودى و همه تابع تو بودند؟
معاویه گفت: مگر ندیدى که من به خون خواهى اش برخاستم؟ این نصرت و یارى من بود.
ابوطفیل پاسخ داد: این حرف به گفته اخوجعف مى ماند که مى گوید:
لاَُلْقِیَنَّکَ بَعْدَ الْمَوْتِ تَنْدُبُنِى *** وَ فِى حَیاتِى ما زَوَّدْتَنِى زاداً
(مى بینم بعد از مرگ، برایم گریه مى کنى، در حالى که در زندگى، حاضر به هیچ گونه کمک به من نبودى).
زهرى، ابوزبیر، جریرى، ابن ابى حصین، عبدالملک بن ابجر، قتاده، معروف، ولید بن جمیع، منصور بن حیان، قاسم بن ابى برده، عمرو بن دینار، عکرمة بن خالد، کلثوم بن حبیب، فرات قزّار و عبدالعزیز بن رفیع، از او حدیث نقل نموده اند. احادیثى که اینها از او نقل کرده اند، در صحیح مسلم موجود است.
ابوطفیل، از نظر مسلم، در مورد حج، از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) حدیث نقل نموده و هموست که صفات پیامبر را بازگو کرده است.
او در مورد نماز و نشانه هاى نبوت، از معاذ بن جبل و در بحث قضا و قدر، از عبداللّه بن مسعود روایاتى ذکر کرده است.
وى از على(علیه السلام)، حذیفة بن اسید، حذیفة بن یمان، عبداللّه بن عباس، عمر بن خطاب، حدیث نقل کرده است.
این مطلب را کسانى که احادیث مسلم را مورد بررسى قرار داده اند و افرادى که در رجال اسناد احادیث وى در صحیح به کاوش پرداخته اند، به خوبى مى دانند.
ابوطفیل در مکّه در سال 100 و طبق گفته اى 102 و یا مطابق گفته اى دیگر 107 و به قول چهارمى 110 از دنیا رفته است. گر چه ابن قیسرانى مرگ او را به سال 120 دانسته است، و اللّه اعلم.(1)