آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تعظیم قبور انبیاء و اولیاء به هیچ وجه شرک نیست؛ زیرا اولا از مصادیق تعظیم شعایر الهى است که طبق آیه 32 سوره حج از پرهیزکاری است. ثانیا فقط تعظیمی که برای شخص تعظیم شونده مقام الوهیت قائل شده باشد حرام است و تعظیم در برابر کسى که خدا او را بزرگ شمرده مانند انبیاء، اولیا، علما و صالحین عبادت نیست. همچنین همانطور که تعظیم پیامبران و اولیا در زمان حیاتشان نه تنها شرک نیست بلکه طبق آیات و روایات ممدوح است، در حال ممات هم تعظیم آنها داراى فضیلت است؛ زیرا حرمت آنها با مرگشان ساقط نمى شود.

اولاً: تعظیم قبور انبیا و اولیا از مصادیق و موارد بزرگداشت و تعظیم شعایر الهى است: (چنانچه خداوند متعال در قرآن کریم مى فرماید: «وَ مَنْ یُعَظِّمُ شعائِرَ الله فَانَّها مِنْ تَقْوَى القُلوبِ»(1) و هرکس شعایر الهى را بزرگ شمارد به درستى که آن را پرهیزگارى دل هاست وهیچ دلیلى بر تحریم آن وجود ندارد مگر بعضى از موارد تعظیم مانند: سجده بر قبور ونماز خواندن بر آنها و هر نوع احترامى که به قصد عبادت نه صرف احترام و محبت انجام شود.
ثانیاً: هر تعظیم و خضوعى عبادت نیست و موجب شرک نمى شود یا حرام نیست بلکه نوع خاصى از تعظیم عبادت محسوب مى شود و آن خضوع وتعظیم در برابر فردى است که او را خداوند مى داند و براى او الوهیت قائل است و گرنه باید تعظیم و احترام در برابر پدر و مادر، بزرگان،اساتید، فرمانروایان، و امیران همه عبادت و موجب کفر و شرک باشد؛ بنابراین، احترام و تعظیم در برابر کسى که خدا او را بزرگ قرار داده مانند انبیاء و اولیا علما و صالحین عبادت نیست؛ بلکه چون خداوند او را عظیم شمرده ما نیز او را عظیم مى شمریم پس به نوعى تعظیم و بزرگداشت خداوند است؛ مانند احترام به پدر و مادر و برادران دینى به جهت این که خداوند به احترام آنها امر نموده و فرموده است: «واخْفِضْ لَهُما جناحَ الذُّلِّ منَ الرَّحمَةِ و قُل رَبِّ ارحَمهُما کما رَبَّیانى صغیراً»(2)
هم چنین تعظیم و احترام به کعبه به اعتبار این که خانه خداوند است و مسجد الحرام، رکن، مقام، حجرالاسود، صفا و مروه، منى و مشعر، عرفات و نظایر آن هه اینها به اعتبار انتساب و اضافه اى است که به خداوند دارند و اگر بزرگداشت وتعظیم و احترام قبور انبیا و اولیا شرک باشد باید تعظیم و احترام این اماکن و یا این افراد نیز شرک باشد.
همان گونه که احترام و تعظیم پیامبران و اولیا و صالحان در زمان حیاتشان نه تنها شرک نیست بلکه از نظر آیات و روایات ممدوح و پسندیده است و در حال ممات و پس از مرگ هم تعظیم وتکریم آنها ممدوح و داراى فضیلت است زیرا حرمت آنها با مرگشان از بین نرفته و ساقط نمى شود؛ مالک در مناظره اى که با منصور دوانیقى در حرم رسول خدا(صلى الله علیه وآله) داشت گفت: «انّ حرمة النبىّ میّتاً کحرمته حیّاً» احترام پیامبر بعد از وفات همانند احترام او در حال حیات است (3)
چنانچه خود وهابى ها مى گویند:
«ما اعتقاد داریم که پیامبر(صلی الله علیه و آله) در قبر از حیات برزخى بالاتر از شهدا که قرآن بدان تصریح نموده برخوردار است، زیرا آن حضرت از شهیدان افضل است »(4)
اگر این تعظیم و تکریم ها عبادت و موجب شرک بود هرگز خداوند به آنها امر نمى فرمود و جزء وظایف مسلمانها قرار نمى گرفت. بنابراین احترام و تعظیم قبور انبیا و صالحین به سبب آن که محل دفن آنهاست هرگز شرک و عبادت آنها نخواهد بود.(5)