آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اسماعیلیان اخوان الصفاء را از قرامطه دانسته و مدعى اند که از اسماعیلیان نخستین بوده که در دوره ستر زندگى مى کرده اند. آنچه تاکنون مشخص شده است، این است که این افراد گرایش شیعى شدیدى داشته و از همان ابتداء محافل اسماعیلى آنان را در جمع خود پذیرفته و آنان را از خود مى دانسته اند. بنابراین نمى توان آنها را صددرصد از اسماعیلیه دانست و نه مى توان آنها را از این طیف خارج دانست و باید پذیرفت این افراد با گرایش شیعى دست به تألیف این رسائل فلسفى زده اند.

در مجموعه کتب نگاشته شده توسط مسلمانان، پنجاه رساله به نام رسائل اخوان الصفاء نگاشته شده که دقیقاً مولفان آنها مشخص نیستند. بنابراین به این مؤلفان نام آن رسائل را داده و در تاریخ با عنوان اخوان الصفاء معروف گشته اند. در قرن اخیر بسیارى کوشیده اند تا بتوانند این ابهام را از بین برده و مؤلفان این رسائل را مشخص سازند. آنچه از این تحقیقات متعدد به دست آمده، این است که این افراد در قرن چهار و پنج هجرى در بصره مى زیسته و از فلسفه تأثیر پذیرفته اند. اسماعیلیان اخوان الصفاء را از قرامطه دانسته و مدعى اند که از اسماعیلیان نخستین بوده که در دوره ستر زندگى مى کرده اند. آنچه تاکنون مشخص شده است، این است که این افراد گرایش شیعى شدیدى داشته و در علوم مختلف اطلاعات جالبى دارند و از فلسفه و علوم طبیعى گرفته تا موسیقى و ادبیات در این رسائل مطالبى را بیان داشته اند و از همان ابتداء محافل اسماعیلى آنان را در جمع خود پذیرفته و آنان را از خود مى دانسته اند. بنابراین نمى توان آنها را صددرصد از اسماعیلیه دانست و نه مى توان آنها را از این طیف خارج دانست و باید پذیرفت این افراد با گرایش شیعى دست به تألیف این رسائل فلسفى زده اند. این رسائل به کرّات به چاپ رسیده و در این اواخر دفتر تبلیغات اسلامى قم آن را در چهار جلد به چاپ رسانده است. (1)، (2)