آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مفسران پیشین به خاطر عدم قدرت شان از شناخت دقیق آسمان، در تفسیر معنای «محفوظ» اتفاق نظر نداشتند، اما پیشرفت های علمی ثابت کرد که لایه عظيمى از هوا و برخی گازها گرداگرد زمين را فرا گرفته و همچون سقفی محکم کره زمین را از خطراتی همچون برخورد شهاب سنگ ها، تشعشعات مضرّ اشعه ماوراء بنفش آفتاب، پرتوهای مرگبار اشعه های کیهانی و... ایمن نگه می دارد.

در آيه 32 سوره انبياء مى خوانيم: «و جَعَلْنا السَّماءَ سَقْفاً مَحْفُوظاً وَ هُمْ عَنْ آياتِها مُعْرِضُونَ»؛ (و آسمان را سقف [محكم و] محفوظى قرار داديم؛ ولى آنها از نشانه هاى آن [بر عظمت خدا] روى گردانند).
مفسران پيشين در اين كه چگونه آسمان سقف محفوظى است، نظرهاى متفاوتى داده اند، گاه مى گفتند: محفوظ از نفوذ شياطين است، يا محفوظ از سقوط بر زمين، يا محفوظ از ويرانى با گذشت زمان است.(1)
اين تفسيرهاى مبهم به خاطر اين بود كه آسمان در آن زمان دقيقاً براى بشر شناخته شده نبود و هنگامى كه هيأت جديد به وجود آمد و ثابت شد كرات همگى در فضاى بى كران شناورند، و اصولا سقفى وجود ندارد، مفهوم اين آيه براى بعضى از مفسران جديد پيچيده تر شد؛ تا آنجا كه بعضى گفتند منظور اين است كه آسمان همانند سقف محفوظى است كه از هرگونه اختلال در نظام آفرينش جلوگيرى مى كند و به اين ترتيب سقف معناى مجازى به خود گرفت و به صورت تشبيه و كنايه در آمد.
ولى علم و دانش بشرى همچنان به پيشرفت خود ادامه داد و با آگاهى هاى تازه اى كه دانشمندان از مجموعه جوّ زمين پيدا كردند، مفهوم آيه، بسيار روشن تر گرديد و معلوم شد واقعاً در اينجا سقف محفوظى وجود دارد؛ سقف به معناى حقيقى اش، و محفوظ به معناى واقعى آن.
توضيح اين كه: قشر عظيمى از هوا گرداگرد زمين را فرا گرفته كه آن را جوّ زمين مى نامند و ضخامت آن به صدها كيلومتر مى رسد. اين قشر ظاهراً لطيف كه از هوا و بعضى گازهاى ديگر تشكيل شده به خاطر ضخامتى كه دارد به قدرى محكم و پر مقاومت است كه به گفته بعضى از دانشمندان مقاومتى در حدّ يك سقف فولادين به ضخامت ده متر دارد، و اين سقف محكم، كره زمين را از انواع خطرات حفظ مى كند.
از يك سو اين لايه ضخيم جلو بمباران شبانه روزى شهاب سنگ ها، را مى گيرد كه با سرعت سرسام آورى به سوى زمين جذب مى شوند و به هر جا بخورند بسيار خطرناك است. گهگاه بعضى از اين سنگ ها به قدرى بزرگ است كه از جو زمين ـ بعد از آن كه قسمتى از آن سوخت ـ عبور كرده، و به نقطه اى از كره زمين اصابت مى كند و ويرانى هاى مهيبى به بار مى آورد كه نمونه هايى از آن در تاريخ ثبت شده است،
از سوى ديگر مى دانيم دائماً از خورشيد اشعه اى به نام اشعه ماوراء بنفش ـ همان اشعه اى كه به هنگام تجزيه نور در بالاى رنگ بنفش قرار دارد و با چشم ما قابل مشاهده نيست ـ پخش مى شود، كه مقدار كم آن نه تنها زيان آور نيست؛ بلكه بسيار مفيد و سودمند است، مخصوصاً تأثير عميقى در كشتن ميكروب ها دارد؛ ولى اگر زياد باشد، بدن را مى سوزاند بى آن كه انسان احساس حرارت كند، سوختگى هايى كه در تابستان در مناطق نزديك خط استوا، در پوست سر و صورت و بدن ظاهر مى شود، به خاطر همين است كه آفتاب عمودى مى تابد و از قشر كمترى از هوا عبور مى كند و بطور كامل تصفيه نمى شود.
حال اگر اين سقف محفوظ يعنى جوّ زمين وجود نداشت هيچ انسانى حتى يك لحظه نمى توانست در مقابل نور آفتاب مقاومت كند.
از سوى سوم پرتوهاى مرگ بارى به نام اشعه كيهانى از ماوراى منظومه شمسى به سوى زمين روان است؛ و بخشى از جوّ زمين كه لايه اوزن(2) نام دارد، مانع نفوذ اين اشعه مرگ بار است و همچون سقف محفوظى، در برابر آن مقاومت مى كند.
علم ما تا به امروز درباره آثار عجيب اين سقف محفوظ (يعنى قشر عظيم هوا) به اينجا رسيده و ممكن است در آينده حقايق بيشتر و مهم ترى در اين زمينه كشف شود.(3)