آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پیامبر(ص) مشغول تقسیم اموالى بود که، ذُو الْخُوَیْصِرَة صدا زد: عدالت را رعایت کن. پیامبر(ص) فرمود: اگر من عدالت را رعایت نکنم چه کسى عدالت را رعایت خواهد کرد!؟ عمر از پیامبر(ص) خواست تا گردن ذُو الْخُوَیْصِرَة را بزند، امّا پیامبر(ص) او و امثالش را به حال خود گذاشت و آیات فوق درباره آنها نازل شد.

در آیات (58 ـ 59) سوره «توبه» می خوانیم: «وَ مِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِی الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ إِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ یَسْخَطُونَ * وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللّهُ سَیُؤْتینَا اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنّا إِلَى اللّهِ راغِبُونَ»؛ (و در میان آنها کسانى هستند که در [تقسیم] غنائم به تو خرده مى گیرند؛ اگر از آن [غنائم، سهمى] به آنها داده شود راضى مى شوند؛ و اگر داده نشود خشم مى گیرند [خواه حق آنها باشد یا نه!] * [در حالى که] اگر به آنچه خدا و پیامبرش به آنان داده راضى باشند و بگویند: «خداوند براى ما کافى است! و به زودى خدا و رسولش از فضل خود به ما مى بخشند؛ ما تنها رضاى او را مى طلبیم» [براى آنها بهتر است]).
شأن نزول:
در «تفسیر درّ المنثور» از «صحیح بخارى» و «نسائى» و از گروهى دیگر چنین نقل شده که پیامبر(صلى الله علیه وآله) مشغول تقسیم اموالى (از غنائم یا مانند آن) بود که یکى از طایفه «بنى تمیم» به نام «ذُو الْخُوَیْصِرَة» فرا رسیده صدا زد:
اى رسول خدا! عدالت کن!
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: واى بر تو، اگر من عدالت نکنم چه کسى عدالت خواهد کرد؟!
«عمر» صدا زد: اى رسول خدا! به من اجازه بده تا گردنش را بزنم.
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: او را به حال خود واگذار! او یارانى دارد که شما نماز و روزه خود را در برابر نماز و روزه آنها کوچک مى شمرید، ولى با این حال، آنها از دین فرار مى کنند همان گونه که تیر از کمان!(1)
در این هنگام، آیات فوق نازل شد و به این گونه افراد اندرز داد.(2)