آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نور در این آیه به معنى قرآن است و آیات دیگری هم این مطلب را تایید می کند وتفسیر نور به پیامبر(ص) وائمه(ع) در برخی احادیث، مربوط به بطون قرآن است.

خداى متعال در آیه 15 سوره «مائده» مى فرماید: «یا أَهْلَ الْکِتابِ قَدْ جاءَکُمْ رَسُولُنا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثیراً مِمّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتابِ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر قَدْ جاءَکُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَ کِتابٌ مُبینٌ»؛ (اى اهل کتاب! فرستاده ما به سوى شما آمد، تا بسیارى از حقایقِ کتب آسمانى را که شما کتمان کرده بودید براى شما آشکار سازد، و در عین حال از بسیارى از آنها که نیازى به ذکر آنها نبوده و مربوط به دوران هاى گذشته است صرف نظر مى کند از طرف خداوند نور و کتاب آشکارى به سوى شما آمد).
در این که منظور از «نور» در آیه فوق شخص پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) است، یا قرآن مجید؟ در میان مفسران دو قول دیده مى شود، ولى ملاحظه آیات مختلفى که در قرآن مجید وارد شده و «قرآن» را تشبیه به «نور» کرده، نشان مى دهد: نور در آیه فوق، به معنى قرآن است و بنابراین عطف «کِتابٌ مُبِیْنٌ» بر آن (نور) از قبیل عطف توضیحى است، در سوره «اعراف» آیه 157 نیز مى خوانیم.«فالَّذِیْنَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِى أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون»؛ (کسانى که به پیامبر(صلى الله علیه وآله) ایمان آوردند، و او را بزرگ داشتند و یارى کردند و از نورى که همراه او نازل گردیده پیروى نمودند، اهل نجات و رستگارى هستند). و در سوره «تغابن» آیه 8 مى خوانیم: «فَآمِنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِى أَنْزَلْن»؛ (به خدا و پیامبرش و نورى که نازل کردیم ایمان بیاورید). همچنین آیات متعدد دیگر، در حالى که اطلاق کلمه «نور» در قرآن بر شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) دیده نمى شود. علاوه بر این، مفرد بودن ضمیر «بِهِ» در آیه بعد، نیز این موضوع را تأیید مى کند که نور و کتاب مبین اشاره به یک حقیقت است. البته در روایات متعددى مى خوانیم که: «نور» به شخص امیر مؤمنان على(علیه السلام) یا همه ائمه(علیهم السلام) تفسیر شده است.(1) ولى روشن است: این تفسیر، از قبیل ذکر «بطون» آیات است؛ چرا که مى دانیم، قرآن علاوه بر معنى ظاهر، معانى باطنى دارد که از آن به «بطون قرآن» تعبیر مى شود. این که گفتیم روشن است که این تفسیرها مربوط به بطون قرآن است، دلیلش این است که در آن زمان ائمه(علیهم السلام) وجود نداشتند که اهل کتاب دعوت به ایمان به آنها شده باشند.(2)