آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آیات مختلف قرآن صراحتا مى گوید: این کتاب بزرگ آسمانى تنها براى تلاوت نیست. بلکه هدف نهائى از آن «ذِکْر»؛ (یادآورى)، «تدبر»؛ (بررسى عواقب و نتائج کار)، «انذار»؛ (پند دادن)، «خارج کردن انسان ها از ظلمات به نور» و«شفا» و«رحمت» و«هدایت» است.

آیات مختلف قرآن این حقیقت را صراحتا مى گوید که: این کتاب بزرگ آسمانى تنها براى تلاوت نیست، بلکه هدف نهائى از آن «ذِکْر»؛ (یادآورى)، «تدبر»؛ (بررسى عواقب و نتائج کار)، «انذار»؛ (پند دادن)، «خارج کردن انسان ها از ظلمات به نور» و «شفا و رحمت و هدایت» است.
در آیه 50 سوره «انبیاء» مى خوانیم: «وَ هذا ذِکْرٌ مُبارَکٌ أَنْزَلْناه»؛ (و این [قرآن] ذکر مبارکى است که [بر شما] نازل کردیم).
در آیه 29 سوره «ص» مى خوانیم: «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِه»؛ (این کتابى است پربرکت که بر تو نازل کرده ایم تا در آیات آن تدبر کنند).
و در آیه 19 سوره «انعام» آمده است: «و أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ»؛ (و این قرآن بر من وحى شده، تا شما و تمام کسانى را که این [قرآن] به آنها مى رسد، با آن بیم دهم).
و در آیه 1 سوره «ابراهیم» مى فرماید: «کتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّور»؛ ([قرآن] کتابى است که بر تو نازل کردیم، تا مردم را از تاریکى ها [شرک] به سوى روشنائى [ایمان] درآورى).
و بالاخره در آیه 82 سوره «اسراء» آمده است: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ»؛ (و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل مى کنیم).
به این ترتیب، باید قرآن مجید در متن زندگى مسلمانان قرار گیرد و آن را قدوه و اسوه خویش قرار دهند، دستوراتش را مو به مو اجرا کنند و تمام خطوط زندگى خویش را با آن هماهنگ سازند.
اما متاسفانه! برخورد گروهى از مسلمانان با قرآن، برخورد با یک مشت اوراد نامفهوم است! تنها به تلاوت سرسرى مى پردازند، و در نهایت به تجوید و مخارج حروف و زیبائى صوت اهمیت مى دهند، و بیشترین بدبختى مسلمانان از همین جاست که قرآن را از شکل یک برنامه جامع زندگى خارج ساخته و تنها به الفاظ آن قناعت کرده اند. اما نباید فراموش کرد که بهره گیرى از قرآن نیاز به یک نوع خودسازى دارد، هر چند خود قرآن نیز به خودسازى کمک مى کند؛ چرا که اگر بر دل ها قفل ها باشد، قفل هائى از هوى و هوس، کبر و غرور، لجاجت و تعصب، اجازه ورود نور حق به آن نمى دهد.
در آیات مورد بحث به همین امر نیز اشاره شده است. و چه زیبا مى گوید امیرمؤمنان على(علیه السلام) در خطبه اى که پیرامون صفات پرهیزگاران ایراد فرموده: «أَمَّا اللَّیْلَ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ تَالِینَ لِأَجْزَاءِ الْقُرْآنِ یُرَتِّلُونَهَا تَرْتِیلًا یُحَزِّنُونَ بِهِ أَنْفُسَهُمْ وَ یَسْتَثِیرُونَ بِهِ دَوَاءَ دَائِهِمْ فَإِذَا مَرُّوا بِآیَة فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنُوا إِلَیْهَا طَمَعاً وَ تَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ إِلَیْهَا شَوْقاً وَ ظَنُّوا أَنَّهَا نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ وَ إِذَا مَرُّوا بِآیَة فِیهَا تَخْوِیفٌ أَصْغَوْا إِلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا أَنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی أُصُولِ آذَانِهِمْ»؛ (آنها شب هنگام بر پا ایستاده، قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت مى کنند، و جان خود را با آن محزون مى سازند، داروى درد خود را از آن مى گیرند، هر گاه به آیه اى رسند که در آن تشویق است با علاقه فراوان به آن روى مى آورند و چشم جانشان با شوق بسیار در آن خیره مى شود و آن را همواره نصب العین خود مى سازند، و هر گاه به آیه اى رسند که در آن بیم و انذار است گوش هاى دل خود را براى شنیدنش باز کرده، فکر مى کنند، صداى ناله آتش سوزان دوزخ و به هم خوردن زبانه هایش در گوش جانشان طنین انداز است).(1)، (2)