آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آیات 25  و 26 سوره لقمان مى فرماید: «اگر از مشرکان بپرسی چه کسى آسمانها و زمین را آفریده؟ مى گویند: اللّه». پس مشرکان هرگز منکر توحید خالق نبودند. بعد از ثبوت خالقیت، دیگر نیاز به دلیل دیگرى بر مالکیت او نیست، بنابراین  بعد از آن مى فرماید: «از آن خدا است آنچه در آسمان ها و زمین است». حال آن کس که «خالق» و «مالک» است، باید «مدبّر» امور جهان نیز باشد. که به این ترتیب توحید «خالقیت»، «مالکیت» و «ربوبیت» ثابت مى گردد.

پاسخ این سؤال در آیات 25 ـ 26 سوره «لقمان» آمده است.
نخست مى فرماید: (اگر از آنها سؤال کنى چه کسى آسمان ها و زمین را آفریده است؟ به طور قطع در پاسخ مى گویند: اللّه)؛ «وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللّهُ».
این تعبیر که در آیات دیگر قرآن نیز دیده مى شود (سوره «عنکبوت» آیه 61 ـ 63، «زمر» 38، «زخرف» 9) از یک سو، دلیل بر این است که مشرکان هرگز منکر توحید خالق نبودند، و نمى توانستند خالقیت را براى بتها قائل شوند، تنها به شرک در عبادت و شفاعت بتها معتقد بودند.
و از سوى دیگر، دلیل بر فطرى بودن توحید و تجلى این نور الهى در سرشت همه انسان ها است.
بعد از آن مى گوید: حال که آنها به توحید خالق معترفند: (بگو حمد و ستایش مخصوص «اللّه» است که خالق همه چیز مى باشد، نه بتها که خود مخلوق اویند، ولى اکثر آنها نمى دانند و نمى فهمند که: عبادت باید منحصر به خالق جهان باشد)؛ «قُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لایَعْلَمُونَ».
پس از آن به مسأله «مالکیت» حق مى پردازد؛ چرا که بعد از ثبوت خالقیت، نیاز به دلیل دیگرى بر مالکیت او نیست، مى فرماید: (از آن خدا است آنچه در آسمان ها و زمین است)؛ «لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ الأَرْضِ».
بدیهى است آن کس که «خالق» و «مالک» است، «مدبّر» امور جهان نیز مى باشد و به این ترتیب، بخشهاى سه گانه توحید (توحید خالقیت، توحید مالکیت و توحید ربوبیت) ثابت مى گردد.
و کسى که چنین است از همه چیز بى نیاز، و شایسته هرگونه ستایش است به همین دلیل، در پایان آیه مى افزاید: (خداوند غنى و حمید است)؛ «إِنَّ اللّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ».
او «غنىّ» على الاطلاق، و «حمید» از هر نظر است، چرا که هر موهبتى در جهان است به او باز مى گردد، و هر کس هر چه دارد از او دارد، و خزائن همه خیرات به دست او است و این دلیل زنده غناى او مى باشد. (1)