آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آیه 83 سوره نمل، اشاره به مسأله رجعت و بازگشت گروهى از بدکاران و نیکوکاران به همین دنیاست، زیرا در قیامت بازگشت عمومی است نه گروهی خاص. دلیل دیگر اینکه آیات قبل و بعد، درباره حوادث قبل از قیامت است، و هماهنگی بین آیات ایجاب می کند این آیه نیز به همان حوادث مربوط باشد.

بسیارى از بزرگان آیه «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّة فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ»؛ ([به خاطر آور] روزى را که ما از هر امتى، گروهى را از کسانى که آیات ما را تکذیب مى کردند محشور مى کنیم؛ و آنها را نگه مى داریم تا به یکدیگر ملحق شوند!)، (1) را اشاره به مسأله رجعت و بازگشت گروهى از بدکاران و نیکوکاران به همین دنیا در آستانه رستاخیز مى دانند؛ چرا که اگر اشاره به خود رستاخیز و قیامت باشد، تعبیر به «مِنْ کُلِّ أُمَّة فَوْجاً»؛ (از هر جمعیتى، گروهى) صحیح نیست؛ زیرا در قیامت همه محشور مى شوند، چنان که قرآن در آیه 47 سوره «کهف» مى گوید: «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً»؛ (ما آنها را محشور مى کنیم و احدى را وا نخواهیم گذاشت).
شاهد دیگر این است که: قبل از این آیه، سخن از نشانه هاى رستاخیز در پایان این جهان بود، در آیات آینده نیز به همین موضوع اشاره مى شود، بنابراین بعید به نظر مى رسد که آیات قبل و بعد، از حوادث پیش از رستاخیز سخن بگوید، اما آیه وسط از خود رستاخیز، هماهنگى آیات ایجاب مى کند که همه درباره حوادث قبل از قیامت باشد.(2)