آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تلاش مستمر انسان براى گشودن رازهاى هستى گنجينه‌هايى از علوم را برای او پدید آورده؛ ولی اين معلومات در برابر مجهولات ما كاهى در برابر كوه است. دليل اين محدوديت در سه چيز است؛ 1- قدرت حواس ما محدود است. 2- تمام دوران عمرِ بشر در برابر عمر جهان آنی بيش نيست. 3- مكان زندگى ما در ميان ستارگان و كهكشان‌ها بسيار كوچك است و از اينجا مى توان به مسأله وسعت علم خداوند پي برد. از همه مهمتر اينكه خدا به ذات خود عالم است و چون ذاتش بى‌پايان است علم او به ذاتش نيز بى‌پايان است و اعداد از بيان عظمت آن عاجزند.

تلاش مستمر انسان براى گشودن رازهاى هستى كه عشق و علاقه به آن از نخستين روز زندگى در درون قلب اش جاى داشته، گنجينه‌ هايى از علوم و دانش‌ ها را با خود همراه آورده است كه از مشاهده ميليون‌ ها كتاب كه در قفسه‌ هاى كتابخانه‌ هاى بزرگ جهان وجود دارد به ابعاد آن پى مى‌ بريم، تعداد كتب بعضى از كتابخانه‌ هاى دنيا به بيست و پنج ميليون بالغ مى‌ شود. درست است كه قسمتى از آنها تكرار و ترجمه از يكديگر است ولى بى‌ شك حقايق زياد و نامكررى در آنها نهفته است كه محصول تلاش‌ هاى فكرى و تجربى كل جامعه انسانى در طول تاريخ بشريّت است، قطع نظر از علومى كه دانشمندان با خود به خاك برده اند. ولى تمام اين معلومات در برابر مجهولاتى كه ما داريم همچون قطره‌ اى در برابر دريا، يا كاهى در برابر كوهى است. دليل اين محدوديت را در امور زير مى‌ توان پيدا كرد.
الف) قدرت حواس ما محدود است؛ ما تنها بخش كوچكى از موجودات عالمِ محسوس را درك مى كنيم، همان گونه كه قدرت تحليل عقلى ما نيز تنها قادر به درك قسمت كوچكى از مسائل عقلى است.
ب) تمام دوران عمرِ بشر در برابر عمر جهان یک آن بيش نيست.
ج) مكانى كه ما در آنها زندگى مى كنيم يعنى كره خاكىِ ما، در ميان ستارگان بى‌ شمار كهكشان‌ ها محل بسيار كوچك و محدودى است‌ (طبق برآورد دانشمندان تنها در كهكشان ما حدود يكصد ميليارد! ستاره وجود دارد، و تعداد كهكشان‌ هايى كه بشر با دستگاه هاى ناچيزش آن‌ ها را شناخته تقريباً به يك ميليارد! مى رسد).
از اينجا مى توان به مسأله وسعت علم پروردگار آشنا شد، و چقدر زيبا است تعبير قرآن در اين زمينه‌ كه می فرماید: «و اگر همه درختان روى زمين قلم شوند، و دريا براى آن‌ ها مركّب گردند، و هفت دريا به آن افزوده شوند،[اينها همه تمام مى شود ولى] كلمات خدا پايان نمى گيرد».(1) از همه مهم‌ تر اين كه خداوند به ذات خويش نيز عالم است، و چون ذاتش بى پايان است علم او به اين ذات بى پايان نيز بى‌ پايان است، و اعداد و ارقام هرگز توانائى بيان عظمت آن را ندارند.(2)