آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند بر هر امری که محال ذاتى و وقوعى نباشد، قادر است و محال نيست كه به خاطر مصلحت هایی عمر شخصى را طولانى كرده و او را از آفات مرگ نگه دارد. حيات و طول عمر حضرت مهدی(عج) نیز همراه با معجزه و خرق عادت است و اين امر طبيعتاً محال نيست و علم نمى تواند آن را به طور مطلق نفى كند؛ زیرا اسباب تأثير گذار در عالَم، منحصر در شناخت ظاهرى ما نيست؛ علاوه بر اینکه همین اسباب را نیز بطور کامل کشف نکرده ایم. لذا ممکن است عواملى در فرد یا افرادى از بشر وجود داشته باشد که بتواند عمر او را طولانى سازد به حدى که گاه به هزار یا هزاران سال برسد.

در علم «كلام» به اثبات رسيده كه خداوند همان گونه كه عالِم به همه چيز است، قادر بر هر امرى نیز هست، البته هر امرى كه قابليت تعلق قدرت الهى را داشته باشد و محال ذاتى و وقوعى نباشد، گرچه بر خلاف عادت عمومى است. لذا محال نيست كه خداوند به جهت مصالحى عمر شخصى را طولانى كرده و از آفات مرگ او را نگه دارد.

طبيعت آتش، سوزاندن است؛ ولى خداوند آنرا براى حضرت ابراهيم(عليه السلام) سرد گردانيد و اين، همان اعجازى است كه در علم كلام به آن اشاره شده است. علامه طباطبايى مى فرمايد: «كسى كه روايات وارد شده از رسول اعظم(صلی الله علیه واله) و امامان اهل بيت(عليهم السلام) در خصوص امام غايب را مطالعه كرده باشد به اين نتيجه مى رسد كه نوع حيات آن حضرت با معجزه و خرق عادت است و طبيعى است كه خرق عادت امرى محال نيست و نمى توان خرق عادت را از طريق علم به طور مطلق نفى كرد.

آری عوامل و اسبابى كه در عالَم تأثيرگذارند هرگز منحصر در شناخت ظاهرى ما نيست. ما نمى توانيم عوامل ديگر را از ماوراء طبيعت نفى كنيم ... لذا ممكن است كه عواملى در فرد يا افرادى از بشر وجود داشته باشد كه بتواند انسان را از عمر طولانى بهره مند كند به حدى كه گاه به هزار يا هزاران سال برسد».(1)
شهيد صدر(رحمة الله عليه) مى گويد: «... ما فرض مى كنيم كه عمر طولانى از حيث علمى ممكن نيست ... نتيجه چيست؟ مقصود شما اين است كه بگوييد طولانى شدن عمر انسان تا چند قرن برخلاف قوانين طبيعى ای است كه علم با وسايل تجربى و پيشرفته به اثبات رسانده است. تازه به اين نتيجه مى رسيم كه اين حالت معجزه بوده كه قانون طبيعى را در حالتى معين به جهاتى خاص معطل گذاشته و خرق كرده است ... اين معجزه براى كسى كه از نصوصات قرآن و سنت، استمداد جسته و استفاده مى كند، چيز تازه يا غريبى نيست و نيز عجيب تر از نقض قانون، انتقال حرارت از جسم پر حرارت به جسم كم حرارت نيست، كه در مورد حضرت ابراهيم(عليه السلام) نقض شده است تا جان او محفوظ بماند خداوند متعال مى فرمايد: «قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلَاماً عَلَى اِبْرَاهِيمَ»».(2)
آن گاه نمونه هايى از معجزات و خوارق عادات به جهت مصالحى اهم را مثال مى زند كه اگر از مساله طول عمر در حد اعجاز مهم تر نباشد در اهميت كمتر نيست.(3)
لذا خداوند متعال درباره حضرت يونس «ذوالنون» مى فرمايد: «فَلَوْلَا اَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ* لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ اِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ»(4)؛ (اگر او از تسبيح گويان نبود به طور حتم تا روز قيامت در شكم ماهى باقى مى ماند). پس ممكن است كسى عمر طولانى تا روز قيامت به طريق اعجاز داشته باشد.(5)