آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برخى معتقدند انسان در هر سن و معلوماتى كه باشد مي تواند بى هيچ قيد و شرطى به هر سخنى گوش فرادهد؛ اينان به آيه «فَبَشِّرْ عِبَادِ * الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ اَحْسَنَهُ» تمسك مي كنند در صورتى كه اين آيه در مورد انديشمندان و صاحب نظرانى است كه قدرت و توان تشخيص «قول احسن» را دارند؛ چنان كه در ادامه آيه شريفه مى فرمايد: «آنان كسانى اند كه خدا هدايتشان كرده و آنان خردمندان و صاحبان مغز و عقل اند».

برخى معتقدند انسان در هر سن و معلوماتى كه باشد بى هيچ قيد و شرطى مى تواند به هر سخنى گوش فرادهد. اينان به آيه شريفه «فَبَشِّرْ عِبَادِ * الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ اَحْسَنَهُ»(1)؛ تمسك مي كنند. در صورتى كه آيه شريفه در مورد انديشمندان و صاحبنظرانى است كه قدرت و توان تشخيص ‍ «قول احسن» را دارند نه اینکه هر كسى در هر سن و سال و سطحى از معلومات مي تواند اين چنين باشد. چنان كه در ادامه آيه شريفه مى فرمايد: «اُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللهُ وَ اُولئِكَ هُمْ اُولُوا الْاَلْبَابِ»(2)؛ (آنان كسانى اند كه خدا هدايتشان كرده و آنان خردمندان و صاحبان مغز و عقل اند).
بنابراين تا وقتى كه انسان اعتقادهايش را از منابع موثق و معتبر محكم نكرده و قدرت پاسخگويى به شبهات را ندارد، نبايد در اين وادى قدم بگذارد. انسان بايد زمان شناس باشد، براى حال و آينده اش برنامه ريزى كند؛ نه اينكه بنشيند و هنگامى كه با شبهات بنيان كَن و تبليغات مسموم روبه رو شد به فكر چاره بيفتد بلكه مانند واكسنى كه براى پيشگيرى امراض به كودكان تزريق مى كنند ما نيز با طرح شبهات و جواب آنها به طور فشرده اطلاع داشته باشيم تا هنگام مواجه با مخالفان، خود را نباخته و توان جواب گويى را داشته باشيم.

امام صادق(عليه السلام) فرمود: «اَلْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوَابِسُ»(3)؛ (كسى كه زمان شناس است شبهات بر او هجوم نخواهد آورد). آری امام على(عليه السلام) صحيح فرمود که: «مَنْ عَرَفَ الْاَيَّامَ لَمْ يَغْفُلْ عَنِ الْاِسْتِعْدَادِ»(4)؛ (هر كسى كه روزگار خود را شناخته و زمان شناس باشد از آمادگى غافل نخواهد شد).(5)