آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبری روایتی را برای شان نزول آیه 7 سوره رعد نقل می کند که مطابق آن حضرت رسول، امام علی را به عنوان هادی قوم معرفی کرده است. این حدیث مطابق رأى اهل سنت معتبر است و راویان آن نزد حدیث شناسان با واژه هایی چون ثقه و صالح توصیف شده اند.

طبرى از احمد بن یحیى صوفى، از حسن بن حسین انصارى، از معاذ بن مسلم، از هروى، از عطاء بن سائب، از سعید بن جبیر، از ابن عباس نقل کرده، هنگامى که آیه «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْم هاد»(1)؛ (تو فقط بیم دهنده اى؛ و براى هر گروهى هدایت کننده اى است). نازل شد، پیامبر(صلى الله علیه وآله) دست خود را بر سینه اش گذارد و فرمود: «من بیم دهنده ام، و براى هر قومى هدایت گرى است.» و با دست خود اشاره به شانه على(علیه السلام) کرد و فرمود: «تو هدایت گرى اى على! تنها به واسطه تو است که هدایت شوندگان بعد از من هدایت مى یابند.»(2)
این حدیث مطابق رأى اهل سنت معتبر است در اینجا به بررسى سند آن مى پردازیم:
احمد بن یحیى صوفى; استاد طبرى و ابن عقده بوده است که ابن ابى حاتم صریحاً او را توثیق کرده است.(3)
ـ حسن بن حسین عرنى انصارى; کسى است که ذهبى او را به تبع حاکم توثیق کرده است.(4)
ـ معاذ بن مسلم; او گرچه بنابر نصّ ذهبى در حدیث مورد اعتماد نیست ولى با تأمّلى در ترجمه او به دست مى آید که بى مهرى نسبت به او به جهت تشیّع او و نقل فضایل اهل بیت(علیهم السلام) بوده است، در حالى که در جاى خود به اثبات رسیده که تشیّع هرگز به صدق حدیث و وثاقت راوى آن ضررى نمى زند.
ـ در مورد راوى بعد ظاهراً نسخه طبرى اشتباه باشد; زیرا معاذ بن مسلم بدون واسطه از عطاء بن سائب روایت نقل مى کند.(5)
ابن تیمیه خیال کرده که مراد از هروى «اباصلت هروى» است، و سپس در وثاقت او مناقشه کرده است. در حالى که اباصلت وفاتش در سال 236 بوده، و عطاء بن سائب در سال 136. و بر فرض که مقصود از هروى، اباصلت هروى باشد هیچ گونه طعنى در حقّ او وارد نیست. ولى آنچه که مى تواند ختم کننده بحث باشد این که معاذ بن مسلم مستقیماً از عطاء بن سائب نقل روایت مى کند، و واسطه شدن هروى ظاهراً به این جهت است که «هراء» صفت معاذ بوده و برخى اشتباهاً آن را هروى خوانده اند.
ـ عطاء بن سائب; او کسى است که مطابق رأى بسیارى از علماى رجال، شخصى صدوق و مورد وثوق بوده است. و به تعبیر احمد، او «ثقة ثقة» و مرد صالحى است. بخارى و دیگران از او روایت نقل کرده اند(6). (7)