آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن با صراحت مى فرماید: «إِنَّ إِلْیاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ». همچنین قرآن نام وی را در کنار دیگر پیامبران آورده است: «وَ زَکَرِیّا وَ یَحْیى وَ عِیسى وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصّالِحِینَ». آنچه با ظاهر آیات قرآن هماهنگ است، این است که: این الیاس نام یکى از پیامبران است، که براى هدایت یک قوم بت پرست مأمور گردید، و اکثریت آن قوم به تکذیب او برخاستند، اما گروهى از مؤمنان مخلص به او گرویدند.

در این که «الیاس»(علیه السلام) یکى از پیامبران بزرگ خدا است، تردیدى نیست، و آیات قرآن با صراحت این مسأله را بیان کرده، آنجا که مى گوید: «إِنَّ إِلْیاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ»(1).
نام این پیامبر در دو آیه از قرآن مجید آمده است: یکى در همین آیه و دیگرى در سوره «انعام» همراه گروه دیگرى از پیامبران آنجا که مى فرماید: «وَ زَکَرِیّا وَ یَحْیى وَ عِیسى وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصّالِحِینَ».(2)
ولى، در این که «الیاس»(علیه السلام) نام دیگر یکى از پیامبران است که در قرآن نامشان آمده، یا مستقلاً نام پیغمبرى است، و ویژگى هاى او کدام است؟ مفسران نظرات گوناگونى دارند:
الف: بعضى معتقدند: «الیاس»(علیه السلام) همان «ادریس»(علیه السلام) است - زیرا ادریس، ادراس نیز تلفظ شده، و با تغییر مختصرى الیاس شده است-.
ب: «الیاس»(علیه السلام) از پیامبران «بنى اسرائیل» است، فرزند «یاسین» از نواده هاى «هارون» برادر «موسى»(علیه السلام).
ج: «الیاس» همان «خضر» است.
در حالى که، بعضى دیگر، معتقدند «الیاس» از دوستان «خضر» است، و هر دو زنده اند، با این تفاوت که «الیاس»(علیه السلام) مأموریتى در خشکى دارد، ولى «خضر»(علیه السلام) در جزائر و دریاها، بعضى دیگر، مأموریت «الیاس»(علیه السلام) را در بیابان ها و مأموریت «خضر»(علیه السلام) را در کوه ها مى دانند، و براى هر دو، عمر جاودان قائلند، بعضى نیز «الیاس»(علیه السلام) را فرزند «الیسع»(علیه السلام) دانسته اند.
د: «الیاس»(علیه السلام) همان «ایلیا» پیامبر بنى اسرائیل معاصر «آجاب» پادشاه بنى اسرائیل بود که خداوند او را براى تخویف و هدایت این پادشاه جبار فرستاده.
بعضى، او را نیز «یحیى» تعمید دهنده «مسیح» دانسته اند.
اما آنچه با ظاهر آیات قرآن هماهنگ است، این است که: این کلمه مستقلاً نام یکى از پیامبران است ـ غیر از آنها که نامشان در قرآن آمده، ـ که براى هدایت یک قوم بت پرست مأمور گردید، و اکثریت آن قوم به تکذیب او برخاستند، اما گروهى از مؤمنان مخلص به او گرویدند.
بعضى با توجه به این که: نام بت بزرگ این قوم «بعل» بوده، معتقدند: این پیامبر از سرزمین «شامات» برخاست، و مرکز فعالیت او را شهر «بعلبک» مى دانند که امروز جزء «لبنان» است و در مرز «سوریه» قرار دارد.(3)