آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

دو عامل اساسی تفاوت زبانها عبارتند از: قدرت ابتکار و خلاقیت انسانها در ساختن واژه ها و ساختارهای جدید و دیگری فاصله ای که در نبود وسایل ارتباط جمعی بین اقوام مختلف می افتاد. اختلاف زبان عامل شناخت اقوام مختلف است و قرآن مجید نیز به این مساله اشاره می کند.

مسأله اختلاف زبان هاى مردم جهان ـ با توجه به اين كه همه از يك پدر و مادر متولد شده اند ـ از مسائل شگفت انگيزى است كه هميشه مورد توجه بوده است؛ قرآن مجيد در اين باره مى گويد: «وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضِ وَاخْتِلاَفُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِى ذَلِكَ لاَيَات لِلْعَالِمِينَ»؛ (و از نشانه هاى او آفرينش آسمان ها و زمين، و تفاوت زبان ها و رنگ هاى شما است؛ در اين نشانه هايى است براى اهل دانش).(1)
امروز ما مى دانيم كه سر چشمه اختلاف زبان ها در واقع دو چيز است: نخست قدرت ابتكار و خلاقيت فكر انسان ها است كه دائماً براى بر طرف ساختن نيازهاى خود لغات تازه و جمله بندى هاى جديدى مى آفرينند. دوم فاصله گرفتن اقوام و ملّت ها از يكديگر است؛ زيرا نبود وسائل ارتباط جمعى به شكل امروز در اعصار گذشته، هنگامى كه قوم و ملّتى از ديگرى دور مى ماند، تدريجاً در الفاظ و عبارات موجود آنها تغيير و تحوّلاتى ايجاد مى شد؛ و اين تغييرات در طول هزاران سال متراكم مى گشت و لغات و زبان ها از هم فاصله مى گرفت و مبدأ پيدايش زبان هاى مختلف و متفاوتى مى شد.
از آنجا كه اختلاف زبان ها يكى از پايه هاى شناخت اقوام مختلف بود كمك مؤثرى به مسأله شناخت در جامعه بشرى مى كرد؛ و اگر قرآن مجيد اختلاف زبان ها را در كنار اختلاف رنگ ها از آيات و نشانه هاى خداوند بر مى شمرد، اشاره به همين فلسفه است؛ زيرا هم تفاوت رنگ ها وسيله شناخت است و هم تفاوت زبان ها؛ با اين تفاوت كه اولى از اختيار بشر بيرون است و دومى با ابتكار و خلاقيت بشر پيوند آشكارى دارد.(2)