آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور ایجاد الفت میان قریش و سرزمین مقدس مکّه و خانه کعبه  است؛ زیرا آنها و تمام اهل مکّه به خاطر مرکزیت و امنیت این سرزمین، در آنجا سکنى گزیده بودند.

1در اولین آیه از سوره «قریش» مى خوانیم ما لشکر فیل را نابود کردیم و آنها را همچون کاه درهم کوبیده شده، متلاشى ساختیم (تا قریش به این سرزمین مقدس الفت گیرند) و مقدمات ظهور پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) فراهم گردد «لاِیلافِ قُرَیْش». (1)
«ایلاف» مصدر است، به معنى الفت بخشیدن و «الفت» به معنى اجتماع توأم با انسجام و انس و التیام است و این که بعضى «ایلاف» را به «مؤالفت و عهد و پیمان» تفسیر کرده اند، نه تناسبى با این واژه دارد، که مصدر باب افعال است، و نه به محتواى آیات این سوره.
به هر حال، منظور ایجاد الفت میان «قریش» و سرزمین مقدس «مکّه» و «خانه کعبه» است؛ زیرا آنها و تمام اهل «مکّه» به خاطر مرکزیت و امنیت این سرزمین، در آنجا سکنى گزیده بودند، بسیارى از مردم «حجاز» هر سال به آنجا مى آمدند، مراسم حج را به جا مى آوردند و مبادلات اقتصادى و ادبى داشتند، و از برکات مختلف این سرزمین استفاده مى نمودند.
همه اینها در سایه امنیت ویژه آن بود، اگر با لشکرکشى «ابرهه» و امثال او، این امنیت خدشه دار مى شد، یا خانه کعبه ویران مى گشت، دیگر کسى با این سرزمین الفتى پیدا نمى کرد.
واژه «قریش» به طورى که بسیارى از مفسران و ارباب لغت گفته اند: در اصل، به معنى نوعى از حیوانات بزرگ دریائى است، که هر حیوانى را به آسانى مى خورد! این عبارت از «ابن عباس» معروف است که وقتى از او سؤال کردند: چرا قریش را «قریش» مى نامند؟در پاسخ چنین گفت:
«لِدابَّة تَکُوُنُ فِى الْبَحْرِ مِنْ أَعْظَمِ دَوّابِّ یُقالُ لَها الْقُرَیْشُ، لا تَمُرُّ بِشَىْء مِنَ الْغَثِّ وَ السَّمِیْنِ اِلاّ أَکَلَتْهُ»؛ (این به خاطر آن است که در اصل نام حیوانى از بزرگ ترین حیوانات دریا است، که به هیچ حیوان لاغر و چاقى نمى گذرد، مگر این که آن را مى بلعد). (2)
سپس از اشعار عرب براى سخن خود شاهد مى آورد.
بنابراین، انتخاب این نام براى قبیله فوق، به خاطر قدرت و قوت این قبیله و سوء استفاده هایشان از این قدرت بوده است.
ولى، بعضى آن را از ماده «قَرْش» (بر وزن فرش) به معنى «اکتساب» دانسته اند؛ چرا که این قبیله غالباً به تجارت و کسب مشغول بودند.
بعضى نیز، این ماده را به معنى «بازرسى و تفتیش» مى دانند و از آنجا که «قریش» از حال حجاج خبر مى گرفتند و گاه به کمک آنها مى شتافتند، این واژه براى آنها انتخاب شده.
«قرش» در لغت به معنى اجتماع نیز آمده است و چون این قبیله از اجتماع و انسجام خاصى برخوردار بودند این نام براى آنها انتخاب شده.
ولى به هر حال، نام «قریش» امروز هرگز مفهوم جالبى را تداعى نمى کند و با این که آنها قبیله پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)بودند، از سر سخت ترین دشمنان اسلام محسوب مى شدند، که از هیچ کارشکنى و عداوت و دشمنى فروگذار نکردند، حتى آن روز که قدرت آنها با پیروزى اسلام درهم شکست، به توطئه هاى پنهانى ادامه دادند و بعد از رحلت پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نیز، حوادث دردناکى آفریدند، که تاریخ اسلام هرگز آن را فراموش نخواهد کرد، مى دانیم «بنى امیه» و «بنى عباس» که بارزترین نمونه هاى حکومت جبّار و طاغوتى بودند، از «قریش» برخاستند.
قرائن نیز نشان مى دهد که: آنها در جاهلیتِ عرب نیز سعى و تلاش در استثمار و استعمار مردم داشتند و به همین دلیل، هنگامى که اسلام آزادى بخش طلوع کرد و منافع نامشروع آنها به خطر افتاد، با تمام قدرت به مبارزه برخاستند، اما قدرت عظیم اسلام، سرانجام آنها را درهم کوبید. (3)