آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظورکسانى هستند که نه تنها در ایمان پیشگامند، که در اعمال خیر و اخلاق انسانى نیز پیشقدم اند.  لذا سبقت در برخی امور مثل نماز و هجرت و... گوشه ای ازاین مفهوم است و اطلاق آن به برخی افراد در روایات  بیان مصداق آن است. 

در آیه 10 سوره «واقعه» مى خوانیم(و پیشگامانِ پیشگام)؛ «وَ السّابِقُونَ السّابِقُون».
«سابِقُون» کسانى هستند که نه تنها در ایمان پیشگامند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانى نیز پیشقدم اند، آنها «اسوه» و «قدوه» مردمند امام و پیشواى خلقند و به همین دلیل مقربان درگاه خداوندِ بزرگند.
بنابراین، اگر بعضى از مفسران پیشگام بودن آنها را تنها به سبقت در «طاعة الله» (اطاعت خدا) یا نمازهاى پنجگانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه و امثال آن تفسیر کرده اند هر کدام گوشه اى از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده اند و گرنه این کلمه، اینها و غیر اینها از خیرات و برکات را شامل مى شود و نیز اگر در روایات اسلامى گاه «سابقون» به چهار نفر «هابیل»، «مؤمن آل فرعون» و «حبیب نجار» که هر کدام در امّت خود پیشگام بودند و همچنین «امیر مؤمنان على بن ابى طالب»(علیه السلام) که نخستین مسلمان از مردان بود تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداقهاى روشن آن است و به معنى محدود ساختن مفهوم آیه نیست. (1)
در حدیث دیگرى آمده است: رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود«أَتَدْرُونَ مَنِ السّابِقُونَ إِلى ظِلِّ اللّهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ؟»؛ (آیا مى دانید چه کسانى پیشگامان به سوى سایه لطف پروردگار در قیامتند)
اصحاب عرض کردند: خدا و رسولش آگاهتر است، فرمود«الَّذِینَ إِذْ أُعْطُوا الْحَقَّ قَبِلُوهُ وَ إِذا سَأَلُوهُ بَذَلُوهُ وَ حَکَمُوا لِلنّاسِ کَحُکْمِهِمْ لِأَنْفُسِهِمْ»؛ (آنها کسانى هستند که وقتى حق به آنها داده شود، پذیرا مى گردند و هنگامى که از حق سؤال شوند، آن را در اختیار مى گذارند و درباره مردم آنگونه حکم مى کنند که درباره خودشان). (2)
در بعضى از روایات نیز به پیامبران مرسل و غیر مرسل تفسیر شده است. (3)
در حدیثى نیز مى خوانیم: «ابن عباس» مى گوید: از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) درباره این آیه سؤال کردم، فرمود: جبرئیل به من چنین گفته است«ذلِکَ عَلِىٌّ(علیه السلام) وَ شِیْعَتُهُ هُمُ السّابِقُونَ إِلَى الْجَنَّةِ، المُقَرَّبُونَ مِنَ اللّهِ بِکَرامَتِهِ لَهُمْ»؛ (آنها على(علیه السلام) و پیروان او هستند که، پیشگامان به سوى بهشت و مقربان درگاه خدایند، به خاطر احترامى که خدا براى آنها قائل شده است). (4)
ولى، اینها نیز در حقیقت بیان مصداقهاى روشنى از مفهوم گسترده فوق است، مفهومى که همه پیشگامان را در هر امت و ملتى شامل مى شود. (5)