آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مفسران درباره روح القدس تفسیرهاى گوناگونى دارند. برخى گفته اند منظور جبرئیل است. بعضى دیگر معتقدند همان نیروى غیبى است که عیسى(ع) را تأیید مى کرد و با همان نیروى مرموز الهى، مردگان را به فرمان خدا زنده مى نمود. بعضى دیگر روح القدس را به انجیل تفسیر کرده اند. اما دو تفسیر اول نزدیک تر به واقع است.

مفسران بزرگ درباره «روح القدس» تفسیرهاى گوناگونى دارند:
1 ـ برخى گفته اند: منظور «جبرئیل» است، بنابراین معنى آیه 87 سوره «بقره»، (و به عیسى بن مریم دلائل روشن دادیم، و او را به وسیله روح القدس تأئید نمودیم)؛ «وَ آتَیْنا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ»، چنین خواهد بود: خداوند عیسى را به وسیله «جبرئیل» کمک و تأئید کرد. شاهد این سخن آیه 102 «نحل» است: «قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ»؛ (بگو روح القدس آن را به حقیقت بر تو نازل کرده است). اما چرا جبرئیل را روح القدس مى گویند؟ به خاطر این است که از طرفى جنبه روحانیت در فرشتگان مسأله روشنى است و اطلاق کلمه «روح» بر آنها کاملاً صحیح است، و اضافه کردن آن به «القدس» اشاره به پاکى و قداست فوق العاده این فرشته است.
2 ـ بعضى دیگر معتقدند: «روح القدس» همان نیروى غیبى است که عیسى(علیه السلام) را تأیید مى کرد و با همان نیروى مرموز الهى مردگان را به فرمان خدا زنده مى نمود. البته این نیروى غیبى به صورت ضعیف تر در همه مؤمنان با تفاوت درجات ایمان وجود دارد و همان امدادهاى الهى است که انسان را در انجام طاعات و کارهاى مشکل مدد مى کند و از گناهان باز مى دارد؛ لذا در بعضى از احادیث در مورد بعضى از شعراى اهل بیت(علیهم السلام) مى خوانیم که پس از خواندن اشعارش، امام(علیه السلام) به او فرمود: «إِنَّما نَطَقَ رُوحُ الْقُدُسِ عَلَى لِسانِک»(1)؛ (روح القدس بر زبان تو جارى ساخت و آنچه گفتى به یارى او بود).(2)
3 ـ بعضى از مفسران نیز روح القدس را به معنى «انجیل» تفسیر کرده اند.(3) ولى دو تفسیر اول نزدیک تر به نظر مى رسد.(4)