آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از ويژگي هاي خداوند، وسعت و گستردگی نعمت های اوست. امام علي(ع) مى فرمايد: «هر چه مى خواهيد، از او بخواهيد، جود و بخشش، هر قدر زياد باشد از خزانه نعمت و رحمت او چيزى نمى كاهد، او بقدرى سخاوتمند و بخشنده است كه حتّى اگر كسى از او درخواستى هم نكند؛ ولى وى را نيازمند و لايق بداند، به او مى بخشد و مشمول عناياتش مى كند». اگر خداوند تمام گنج هاى صحرا و دريا و همه ثروت هاى موجود روى زمين و زيرِ زمين را به كسى ببخشد، كمترين اثرى در جود و بخشش او نمى گذارد.

خطبة 91 «نهج البلاغه» نكات جالبى را در برگرفته كه همه آنها ناظر به وسعت نعمت هاى پروردگار و جوشش چشمه هاى فيض ازلى اوست. در يكجا مى فرمايد: «هر چه مى خواهيد، از او بخواهيد، جود و بخشش، هر قدر زياد باشد از خزانه نعمت و رحمت او چيزى نمى كاهد». در جايى ديگر مى گويد: «او بقدرى سخاوتمند و بخشنده است كه حتّى اگر كسى از او درخواستى هم نكند؛ ولى وى را نيازمند و لايق بداند، به او مى بخشد و مشمول عناياتش مى كند». همان گونه كه در دعاى معروف ماه «رجب» نيز مى خوانيم: «يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَئَلَهُ، يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ، تَحَنُّاً مِنْهُ وَ رَحْمَةً»(1)؛ (اى كسى كه هر كس از او درخواستى كند به او مى بخشد و حتّى كسى را كه درخواستى نكرده و او را هم نمى شناسد، از عطا و بخشش خويش محروم نمى سازد).
در جاى ديگر، با عباراتى بسيار زيبا و دلنشين اين حقيقت را بر ملا مى سازد كه اگر تمام گنج هاى صحرا و دريا و همه ثروت هاى موجود روى زمين و زيرِ زمين را به كسى ببخشد، كمترين اثرى در جود و بخشش او نمى گذارد و از دامنه آن نمى كاهد و نيز تكرار سؤال و درخواست و الحاح و اصرار در گسترش عطا و سخاى او اثرى ندارد؛ در حالى كه انسان ها هر قدر سخىّ و بخشنده باشند، در مقابل تمام اين امور آسيب پذيرند و دليل آن يك چيز است و آن اينكه امكانات و عطاياى همه محدود است و عطايا و نعمت هاى خدا همچون ذات پاك او نامحدود.(2)