آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در دنیای کنونی تغذیه، لباس، مسکن و بهداشت، از نیازهای اساسی انسان ها است؛ بديهى است در صورت فزونى نسل و برآورده نشدن اين نيازها، بنيان جامعه متزلزل مى شود. در مقابل، گروهى بر اساس دستورات دينى، به افزايش نسل توصیه می کنند؛ زیرا پیامبر(ص) می فرماید: «من به فزونى جمعيت شما مباهات مى كنم». اما گروه سوم مى گويند: هرگاه شرایط، شرايط فزونىِ نعمت، مسكن، و ... باشد، فزونى نسل مطلوب است؛ اما زمانى كه نتیجه فزونى نسل، بيكارى و فقر، و... باشد، بايد به كنترل مواليد پرداخت...

انسان مخصوصاً در دنياى كنونى چند نياز مهم دارد: نياز به تغذيه، لباس و مسكن، نياز به امور بهداشتى، نياز به كار و نياز به تحصيل علم و دانش. بديهى است كه اگر اين نيازها برآورده نشود فقر و بيكارى و بيمارى و جهل و بى سوادى بنيان جامعه را متزلزل مى كند به همين دليل محاسبه مى كنند كه منابع جامعه چند نفر را مى تواند به طور صحيح تغذيه كند و مراكز تحصيلى براى درس خواندن چه تعدادى كافى است، درمان و بهداشت و اشتغال به كار براى چه گروهى آماده است تا بر اساس آن آهنگ رشد جمعيت را همگام بسازند.
به تعبير ديگر افزايشِ كميت، هميشه موجب قدرت جامعه نيست؛ بلكه گروه كمترِ داراى كيفيت بالا، قدرتمند مى شوند، بنابراين كشورهايى در دنيا هست كه جمعيت آنها كم است؛ ولى بسيار قدرتمندند و به عكس كشورهاى پر جمعيتى را مى بينيم كه ضعيف و ناتوان اند. در مقابل اين تفكر، تفكر ديگرى است و آن اين كه گروهى مى گويند: ما در دستورات دينى مى بنييم توصيه به افزايش نسل شده؛ در حديث معروفى پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: «تَنَاسَلُوا تَنَاكَحُوا فَإنِّي أُبَاهِي بِكُمُ الاُمَمَ وَ لَوْ بِالسِّقْطِ»؛ (ازدواج كنيد تا نسل شما افزون شود كه من به فزونى جمعيت شما حتى به بچه هايى كه سقط مى شوند مباهات مى كنم). اين مضمون در احاديث متعددى در منابع شيعه و اهل سنت آمده است.(1) در آيات قرآن نيز كثرت فرزندان يكى از نعمت هاى مهم الهى شمرده شده؛ حضرت نوح پيغمبر(عليه السلام) به كافران زمان خود مى گويد: (و گفتم: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است، تا باران هاى پربركت آسمان را پى در پى بر شما فرو فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند و باغ هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختيارتان قرار دهد)؛ «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً * يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِّدْرَاراً * وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَال وَ بَنِينَ وَيَجْعَلْ لَّكُمْ جَنَّات وَ يَجْعَلْ لَّكُمْ أَنْهَاراً».(2) از آيات ديگر قرآن نيز استفاده مى شود كه همواره اقوام پيشين به كثرت اموال و فرزندان خود افتخار مى كردند و آن را دليل بر قدرت خود مى دانستند. «وَ قَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالا وَ أَوْلاَداً».(3) بنابراين نبايد از كثرت نسل وحشت داشت؛ بلكه بايد كوشيد مشكلات چهارگانه آنها را حل كرد.
در برابر اين دو گروه، گروه سومى هستند كه مى گويند: زمان ها و مكان ها و شرايط، مختلف است، هرگاه شرايط، شرايط فزونى نعمت، مسكن، مراكز تحصيلى و اشتغالزايى فراوان باشد فزونى نسل مطلوب است؛ اما در زمانى كه آمار، با صراحت مى گويد: فزونى نسل با شرايط موجود هرچند تلاش و كوشش فراوان هم بشود نتيجه آن بيكارى و بيمارى و فقر است، بايد به كنترل مواليد پرداخت، زيرا هيچ گاه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به يك امت فقير و جاهل و بيمار افتخار نمى كند.
البته در بعضى از شرايط استثنايى حتما بايد به تكثير فرزندان پرداخت و آن در مواردى است كه مخالفان جامعه اى بخواهند بافت آن جامعه را بر اثر تكثير نسل به نفع خودشان تغيير دهند مثل آنچه در سرزمين هاى اشغال شده فلسطين و يا در جنوب كشورمان مى بينيم. در اينجا نمى توان ضوابط فوق را حاكم دانست و تماشاگر بر هم خوردن بافت جمعيتى به نفع مخالفان بود.(4)