پاسخ اجمالی:
پيامبر(ص) درباره مقام و منزلت مؤمن فرمودند: «كسى كه انسان با ايمانى را غمگين كند و بخواهد در مقام عذرخواهى تمام دنيا را به او بدهد، كفّاره گناه او نخواهد شد». اسلام بيشترين مقام را براى انسان قائل شده و انسان را بهترين مخلوقات و مسجود ملائكه دانسته و عالم هستي را در تسخير او قرار داده؛ اما مكاتب مادّى از نظر فلسفه خلقت، انسان را تكامل يافته ميمون مى‌دانند و در عمل، آزار انسانها در غرب اهميّتى ندارد و همه به دنبال حفظ منافع خود هستند.
پاسخ تفصیلی:
مقام و منزلت مؤمن آنقدر مهم است كه پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: «قَالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه و آله و سلم): مَنْ أحْزَنَ مُؤْمِناً ثُمَّ أعْطَاهُ الدُّنْيَا لَمْ يَكُنْ ذَلِكَ كَفَّارَتُهُ»(1)؛ (پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: كسى كه انسان با ايمانى را غمگين كند و بخواهد در مقام عذرخواهى تمام دنيا را به او دهد، كفّاره گناه او نخواهد شد).
شرح حديث:
در تأييد روايت فوق، حديثى قدسى از امام صادق(عليه السلام) نقل مى‌كنيم: «قَالَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ لِيَأْذَنَ بِحَرْبٍ مِنِّى مَنْ أَذَى [آذى] عَبْدِىَ المُؤْمِنَ...»(2)؛ (كسى كه بنده مؤمنِ مرا اذيّت كند به من اعلانِ جنگ كرده است).
اگر ما بخواهيم مكاتب مختلف را ارزيابى كنيم، يكى از معيارها اين است كه ببينيم آن مكتب چه ديدگاهى نسبت به انسان دارد؟ اسلام بيشترين مقام را براى انسان قائل شده و به مسائل انسانى فوق العاده اهمّيت داده است. نكاتى در قرآن اشاره شده كه بايد كنار هم قرار دهيم:
1. بهترين مخلوقات
«ثُمَّ أنْشَأنَاهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبَارَكَ اللهُ أَحْسَنُ الخَالِقِينَ»(3)؛ (سپس آن را آفرينش تازه‌اى داديم، پس بزرگ است خدايى كه بهترين آفرينندگان است). وقتى خدا بخاطر خلقت انسان، «احسن الخالقين» است، لازمه‌اش «احسن المخلوقين» بودن انسان است، از اين بالاتر ارزشى نيست.
2. سجود ملائكه
«فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِى فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ»(4)؛ (هنگامى كه كار آن را به پايان رساندم و در او از روح خود [يك روح شايسته و بزرگ] دميدم همگى براى او سجده كنيد)، در مورد آفرينش انسان مى‌فرمايد تمام ملائك بر او سجده كنند.
3. تسخير عالم هستى
«وَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِى السَّمواتِ وَ مَا فِى الأرْضِ»(5)؛ (او آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است همه را از سوى خودش مسخّر شما ساخته)، عالَمِ هستى در خدمت انسان است. در كدام مكتب چنين ارزش والايى براى انسان قائل شده‌اند؟!
دو حديثى كه ذكر شد شاهد ديگرى بر اين معناست. انسان با ايمان به قدرى ارزش دارد كه اگر او را غمگين سازيم، نوعى اعلان جنگ با خداست. اين مسأله نشان دهنده دو چيز است:
1. اسلام يك مكتب انسان پرور و انسان دوست است.
2. مقدار ارزش انسان باايمان را بيان مى‌كند.
در حالى كه ما داراى چنين مكتبى هستيم بايد ببينيم در زندگى اجتماعى و فردى چقدر به ديگران آزار مى‌رسانيم؟ مسائل جدّى را تحت لباس شوخى به ديگران تحويل دادن و يا همسر آزارى، فرزند آزارى، همسايه آزارى، اشغال پياده‌رو و آزار مردم، آزار در رانندگى و... همه آزار مؤمن است. حتّى عبادت نبايد براى ديگران مزاحمت ايجاد كند، صداى بلندگوهاى مساجد فقط در موقع اذان آن هم با صداى معتدل بايد پخش شود تا مزاحم همسايه‌ها نشود. امروزه طورى شده كه خانه‌اى كه در همسايگى مسجد است از ارزش آن كاسته مى‌شود.
در مكاتب ديگر انسان چقدر ارزش دارد؟ مكاتب مادّى از نظر فلسفه خلقت، انسان را تكامل يافته ميمون مى‌دانند كه با «نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِى»(6) بسيار تفاوت دارد. از نظر عمل هم، آزار انسانها در غرب هيچ اهميّتى ندارد و مهم، حفظ منافع است و همه آنها به دنبال حفظ منافع خود هستند.
امروزه در فرهنگ غرب، ارزش انسان در سطح بسيار پايينى است و آمار جرم و جنايت و هتك ناموس و ديگر انحرافات اخلاقى، خود بيانگر اوضاع نابسامان آن جوامع است. اين در حالى است كه اگر بنابر تعليمات مكتب اسلام براى انسان ارزش والايى قايل بودند در دام چنين انحرافات اجتماعى قرار نمى‌گرفتند. اسلام دينى است كه مى گويد اگر بر بدن كسى ضربه‌اى وارد ساختى و او را مجروح كردى، بايد سه مثقال طلا به عنوان جريمه پرداخت كنى. اين، بيانگر ارزشى است كه انسان در مكتب اسلام دارد.(7)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.