آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابن تیمیه مى گوید: مقصود از «أَنْفُسَنا» در آیه مباهله، شخص پیامبر(ص) است. در پاسخ به او مى گوییم: اوّلا: این توجیه، اجتهاد در مقابل نصّ و روایات صحیحه است. ثانیاً: با این فرض، لازم مى آید که دعوت کننده و دعوت شده یکى باشند که باطل است.  ثالثا: درصورت درست بودن این احتمال، لازم مى آید که کلمه «أَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ» در آیه زیادى و لغو باشد.

ابن تیمیه مى گوید: «مقصود از «أَنْفُسَنا» شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) است؛ یعنى هنگام مباهله باید خود و فرزندان و زن هاى خود را بیاورید.»(1)
در پاسخ به او مى گوییم: اوّلا: این توجیه، اجتهاد در مقابل نصّ است؛ زیرا مطابق روایات صحیحه، پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) براى مباهله امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) را که مصداق «أَبْناءَنا» بودند، و نیز حضرت زهرا(علیها السلام) را که مصداق «نِساءَنا» بود، و حضرت على(علیه السلام) را که مصداق «أَنْفُسَنا» بود، آورد. و اگر مقصود از «أَنْفُسَنا» خود پیامبر بوده است، چرا پیامبر(صلى الله علیه وآله)، على(علیه السلام) را با خود به همراه آورد؟
ثانیاً: با این فرض، لازم مى آید که بین داعى و مدعُوّ اتحاد باشد؛ یعنى دعوت کننده و دعوت شده یکى باشند که این قطعاً باطل است؛ زیرا هیچ گاه انسان خودش را دعوت نمى کند. قاضى ایجى در شرح «مواقف» مى گوید: مراد از «أنْفُسَنا» خود پیامبر نیست، زیرا انسان خودش را دعوت نمى کند بلکه مراد از آن على(علیه السلام) است و أخبار صحیح و روایات ثابته نزد اهل نقل دلالت مى کند بر اینکه پیامبر(صلى الله علیه وآله) على(علیه السلام) را براى این مقام دعوت کرد...(2)
ثالثاً: درصورت درست بودن این احتمال، لازم مى آید که کلمه «أَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ» در آیه زیادى و لغو باشد؛ زیرا شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) داخل در جمله «تَعالَوْا نَدْعُ» است.
و اگر کسى بگوید که انسان گاهى خود را نیز دعوت مى کند؛ مثلا عرب مى گوید: «دعوتُ نفسی إلى کذا»؛ (من خودم را به فلان چیز دعوت کردم).
در جواب این اشکال مى گوییم:
این نوع استعمال مجازى است و تا قرینه اى بر آن نباشد نمى توان آنرا پذیرفت، گذشته از اینکه در اینجا قرینه بر خلاف این معنا وجود دارد و آن نصوص صحیحى است که مقصود از «انفسنا» را امام على(علیه السلام) مى داند.(3)