در سوگند اوّل خداوند به ستاره، هنگام افولش قسم یاد کرده است. در اینکه منظور از ستاره مذکور چه ستاره اى است؟ بین مفسّرین اختلاف نظر وجود دارد.

بعضى از مفسّرین معتقدند منظور ستاره ثریّاست که از هفت ستاره تشکیل شده است. شش ستاره آن نسبتاً راحت دیده مى شود، امّا ستاره هفتم بسیار کوچک است، و به سختى دیده مى شود. بدین جهت چشم هاى تیزبین را به وسیله مشاهده این ستاره کوچک آزمایش مى کنند. طبق این تفسیر، ترجمه آیه شریفه چنین است: «سوگند به ستاره دور دست ثریّا هنگامى که افول و غروب مى کند».(1)

عدّه اى دیگر از مفسّران بر این عقیده اند که منظور از نجم در آیه مورد بحث ستاره «شعرى» است. ستاره اى که بسیار درخشنده است; «سوگند به ستاره بسیار درخشنده شعرى، هنگامى که افول مى کند».(2)

ولى به عقیده ما هیچ یک از این دو نظریه دلیل روشنى ندارد. بنابراین، نجم درآیه سوگند همه ستارگان آسمان را شامل مى شود. ستارگانى که در عالم خویش واقعاً عظمت دارند، و خورشید در برابر آنها ناچیز و کوچک است. جالب اینکه قرآن زمانى به ستاره ها سوگند خورده که نزد مردم آن زمان ارزشى نداشتند، بلکه مردم قادر نبودند تصویر صحیحى از ستارگان در ذهن خود داشته باشند. زیرا اعراب زمان نزول قرآن تصوّر مى کردند که ستارگان بسان میخهایى هستند که بر سقف آسمان کوبیده شده و هیچ حرکتى ندارند!

1 . مجمع البیان، ج 9، ص 286 .

2 . تفسیر نمونه، ج 22،ص 477.