دو شأن نزول براى این سوره بیان شده، و بر همین اساس در اینکه سوره مورد بحث مکّى است یا مدنى، اختلاف نظر پیش آمده است.
شأن نزول اوّل: غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجرى رخ داد، و سوره عادیات به مناسبت این جنگ نازل شد. توضیح اینکه: به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) خبر دادند که 12 هزار نفر از مشرکین دست به دست هم داده، و در سرزمین یابس، که دو سه روز تا مدینه راه بود، جمع شده و قصد حمله به پایتخت اسلام، مدینه منوّره را دارند. آن حضرت که هدفش حتّى الامکان جلوگیرى از جنگ و خونریزى بود و سعى مى کرد بر اساس تعالیم عالیه اسلام تا آنجا که ممکن است مسائل را بدون برخورد نظام حلّ و فصل کند، هر چند به هنگام لزوم، شجاعانه دفاع مى کرد، هیأتى از بزرگان مسلمانان را به سمت مشرکان گسیل داشت. فرستادگان پیامبر با سران مشرکان گفتگو کردند، امّا نتیجه اى حاصل نشد، و آنان همچنان اصرار بر جنگ ودرگیرى داشتند. هیأت اعزامى بازگشت، و گزارش کار خود را به عرض پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) رساند. حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)پس از ناامیدى از ممانعت از جنگ، على(علیه السلام) راطلبید تا مشکل گشاى مسلمانان این مشکل را نیز حل کند.
حضرت على(علیه السلام) لشکرى از مسلمانان تهیّه، و به سمت دشمن حرکت کرد. از آنجا که لشکر اسلام شبانه و مخفیانه از مدینه حرکت کرده بود، دشمن متوجّه نشد و در محاصره لشکر اسلام قرار گرفت. مسلمانان شب هنگام به دشمن حمله نمى کردند، بلکه صبر کرده و با طلوع صبح حمله خود را آغاز مى کردند. دشمن که کاملا غافلگیر شده بود، تعداد زیادى کشته داد و بقیّه به اسارت سربازان اسلام درآمدند. لشکریان پیروز اسلام براى جلوگیرى از فرار اسرا آنها را با زنجیر به هم بستند (و لذا این جنگ را ذات السلاسل نامیدند) وسرفراز و پیروز به سمت مدینه حرکت کردند.
جالب اینکه صبح روز پیروزى، در حالى که سربازان اسلام هنوز دو سه روز با مدینه فاصله داشتند، پیامبر اسلام، در نماز صبح پس از سوره حمد، سوره عادیات را تلاوت فرمود. مسلمانان پس از نماز با تعجّب پرسیدند: سوره جدیدى تلاوت فرمودید؟ پیامبر فرمود: آرى، این سوره اخیراً و به مناسبت پیروزى سربازان اسلام بر مشرکان عرب نازل گشته است. و بزودى لشکریان اسلام پیروزمندانه، و به همراه غنایم و اسیران وارد مدینه خواهند شد.
شأن نزول دوم: برخى معتقدند سوره عادیات مکّى است. و منظور از مرکبهایى که به آن قسم خورده شده، اسبها و شترانى است که حجّاج را به سمت عرفات مى برند، و پس از انجام مراسم عرفات، به سوى مشعر حرکت نموده، و در صبح روز دهم به سمت منى روانه مى شوند. بنابراین خداوند به مرکبهایى که جهت انجام مراسم حج مورد استفاده قرار مى گیرند، قسم یاد کرده است.
خلاصه اینکه طبق شأن نزول اوّل، سوره عادیات مدنى است; امّا اگر شأن نزول دوم را بپذیریم سوره مذکور مکّى خواهد بود.
