خداوند متعال در این سوره نیز به پنج چیز بسیار مهم قسم خورده است. موضوع سوگندها در این سوره، همانند سوره طور، پیچیدگى و ابهام دارد، و این پیچیدگى همان گونه که قبلا نیز گفته شد، براى بکار انداختن اندیشه و تفکّر مخاطبان قرآن است. زیرا ریشه سعادت انسان اندیشه و تفکّر است. فرد و جمعیّتى که اهل تفکّرند سعادتمند، و آنها که از این نعمت بزرگ الهى استفاده نمى کنند بدبخت و بیچاره اند.
مفسّران قرآن کریم، براى قسم هاى مذکور تفسیرهاى مختلفى ارائه داده، که البتّه منافاتى با یکدیگر ندارند. و به عقیده ما هیچ مانعى ندارد که آیه اى از قرآن تفسیرهاى متفاوتى داشته باشد، و همه آن تفاسیر صحیح باشد، زیرا ممکن است آیه مورد نظر ظاهرى داشته باشد و باطنى، و باطن آن هم باطنى، و باطنِ باطنِ آن هم باطنى، بلکه ممکن است تا هفتاد باطن داشته باشد! مخصوصاً که به عقیده ما استعمال لفظ در اکثر از معناى واحد عقلا امکان پذیر و مجاز است. بهر حال به دو نمونه از تفسیرهاى مختلفى که براى سوگندهاى پنجگانه مطرح شده، اشاره مى کنیم:
تفسیر اوّل: بادهاى باران آفرین
طبق این تفسیر، قسم هاى پنجگانه همگى مربوط به بادهاى باران زا، و مراحل مختلف آن تا نزول باران و سپس پراکنده کردن ابرهاست. توجّه کنید:
(وَالْمُرْسَلاَتِ عُرْفاً); قسم به بادهایى که پى در پى و پشت سر هم فرستاده مى شود.
«عرف» در لغت عرب به «یال اسب» گفته مى شود; و از آنجا که یال اسب از موهاى پشت سر هم تشکیل شده، و عرب به هر چیزى که پشت سر هم و پى در پى باشد عرف مى گوید، لذا از یال اسب، به عرف تعبیر کرده است. و اینکه مى گویند «عرف مردم» چنین است، بخاطر آن است که مردم یکى پس از دیگرى، و پى در پى کارى را انجام داده اند، و بصورت یک عرف درآمده است. بنابراین «مرسلات عرفاً» بادهاى پى در پى و پشت سر هم است.
(فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفاً); عرب باد معمولى و عادى را «ریح»، و تندباد را «عاصف» مى نامد. بادهاى معمولى عادى که پشت سر هم و پى در پى مىوزد، به تدریج تبدیل به تندباد و عاصف شده، و ابرهاى پراکنده آسمان را در کنار هم مى چیند.
(وَالنَّاشِرَاتِ نَشْراً); پس از آنکه بادها تبدیل به تندباد شد، و تندباد ابرهاى پراکنده را گردهم جمع آورد، ابرها را به مناطق محتاج آب حرکت مى دهد، و ابرها در آن مناطق به فرمان خدا باران نازل مى کنند.
(فَالْفَارِقَاتِ فَرْقاً); پس از اینکه باران به اندازه کافى بارید، و زمینهاى مورد نظر سیراب شد،بادها مرحله بعدى مأموریّت خویش را که پراکنده کردن ابرها و جلوگیرى از ادامه نزول باران است، انجام مى دهند، چون اگر این کار انجام نشود، و پس از آنکه زمین ها سیراب شد ابرها همچنان به بارش ادامه دهند، نتیجه اى جز سیلاب و ویرانى نخواهد داشت. بدین جهت بادها ابرهاى به هم پیوسته را از هم جدا نموده، و بدینوسیله بارش باران قطع مى شود.
(فَالْمُلْقِیَاتِ ذِکْراً); بادها با انجام این عملیّات آبرسانى گسترده، در مراحل مختلف پیام عظمت و قدرت و رحمت خداوند را به مردم مى رسانند.
(عُذْراً أَوْ نُذْراً); پیام بادها براى کافران و عنودان و لجوجان، که علیرغم مشاهده عظمت و قدرت و رحمت پروردگار، سر تسلیم فرود نیاورده اند، نوعى اتمام حجّت بر آنهاست. و نسبت به افراد با ایمان، موجب بیدارى، هوشیارى و انذار و آگاهى است.
قسم به بادهاى پى در پى، سوگند به تندبادها، قسم به آنچه ابرها را مى گستراند، سوگند به بادهایى که ابرها را متفرّق مى کند، قسم به بادهایى که پیام الهى را به مردم مى رساند، سوگند به همه این امور با عظمت که وعده خداوند در مورد قیامت تخلّف ناپذیر است.
