شکر نعمت در روایات انعکاس گسترده اى دارد، که به چهار نمونه آن قناعت مى کنیم:
1. امام دهم، حضرت هادى(علیه السلام) فرمودند:
«اَلشّاکِرُ اَسْعَدُ بِالشُّکْرِ مِنْهُ بِالنِّعْمَةِ الَّتى اَوْجَبَتِ الشُّکْرَ; لاَِنَّ النِّعَمَ مَتاعُ، وَالشُّکْرَ نَعِمٌ وَعُقْبى; کسى که شکر نعمت پروردگار را بجا آورد، این توفیق از خود آن نعمت ارزشمندتر است; چون نعمتها متاع دنیایند، ولى شکرِ نعمت، هم باعث فزونى نعمت دنیا مى شود، و هم ذخیره اى است براى جهان آخرت».
2. امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
«اِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْعَمَ عَلى کُلِّ قَوْم بِالْمَواهِبِ فَلَمْ یَشْکُرُوا فَصارَتْ عَلَیْهِمْ وَبالا، وَابْتَلى قَوْماً بِالْمَصائِبِ فَصَبَرُوا فَصارَتْ عَلَیْهِمْ نِعْمَةً; خداوند عزّوجلّ هنگامى که نعمت هایى را به جمعیّتى ارزانى مى دارد، ولى شکر آن را بجا نمى آورند، آن نعمتها وبال گردن آنها مى شود و تبدیل به نقمت مى گردد. و جمعیّتى را مبتلا به مشکلات و گرفتاریهایى مى کند و آنها صبر را پیشه خود ساخته و شکر مى کنند. (در نتیجه) آن مشکلات تبدیل به نعمت مى گردد».
به عنوان مثال خداوند فرزندى را به خانواده اى ارزانى مى کند، ولى آنها در تربیت آن کوتاهى مى کنند، و عملا ناشکرى نعمت خدا را بجا مى آورند، و این نعمت تبدیل به نقمت و وبال مى گردد; بدین شکل که مثلا رو به اعتیاد مى آورد، و دنیا و آخرت خود و خانواده اش را خراب مى کند. وبالعکس فردى مبتلا به کسالت و بیمارى مى شود، و در برابر آن صبر مى کند و شکر خداى را بجاى مى آورد، و دوران کسالت طى مى شود، آنگاه متوجّه مى شود که اگر سالم بود، در فلان برنامه شرکت مى کرد که باعث نابودى او مى گردید.
3. حضرت على(علیه السلام) فرمودند:
«شُکْرُ الْمُؤْمِنِ یَظْهَرُ فى عَمَلِهِ، شُکْرُ الْمُنافِقِ لایَتَجاوُزُ لِسانَهُ; مؤمن عملا شکر نعمتهاى خدا را بجا مى آورد، اما شکرگزارى منافق فراتر از زبانش نیست».
انسان مؤمن با استفاده صحیح از نعمتهاى الهى، و به کار بردن آن در جایى که خداوند فرموده، شکر عملى مى کند، اما انسانهاى منافق فقط در گفتار مدّعى شکرگزارى اند، و در عمل شاکر نیستند.
4. در روایتى دیگر از امیرالمؤمنین على(علیه السلام) مى خوانیم که شکر چهار مرحله دارد: شکر خدا، شکر بالا دستى ها، شکر همطرازها، شکر در مقابل زیر دستى ها، سپس به بیان چگونگى شکر نسبت به هر یک از این چهار گروه مى پردازد:
«شُکْرُ اِلهِکَ بِطُولِ الثَّناءِ، وَشُکْرُ مَنْ فَوْقَکَ بِصِدْقِ الْوَلاءِ، وَشُکْرُ نَظیرِکَ بِحُسْنِ الإخاءِ، وَ شُکْرُ مَنْ دُونَکَ بِسَیْبِ الْعَطاءِ; شکر خداوند به حمد و سپاس او و مداومت بر این کار است، و شکر نعمت پیامبرى و امامت آن است که ولایت صادقانه آنها را داشته باشید (در مسیر آنها گامهاى عملى بردارید، و اعمالتان شبیه اعمال آنها شود و تنها به دعا و توسّل و مجلس روضه قناعت نکنید) و شکر هم ردیفان این است که حق برادرى را در حقّشان بجا آورید و همانند یک برادر با آنها رفتار نمایید، و شکر نسبت به زیردستان این است که نسبت به آنها عطا و بخشش کنید».
