اوّلین سوگند از قسم هاى سه گانه سوره بلد، سوگند به شهر مکّه است. چرا خداوند متعال به این شهر مقدّس قسم یاد کرده است؟
در پاسخ این سؤال دلایل متعدّدى ذکر شده است; از جمله:
1. شهر مکّه قدیمى ترین عبادتگاه و معبد جهان را در خود جاى داده است.
عبادتگاهى که از زمان حضرت آدم(علیه السلام)محل عبادت عابدان بوده، وتا قیام قیامت خواهد بود. واقعاً هنگامى که انسان در گوشه اى از مسجدالحرام مى نشیند، و به خانه کعبه مى نگرد، و تاریخ گذشته را بخاطر مى آورد، که هزاران پیامبر و پیروانشان برگرد این خانه چرخیده اند، پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و حضرت صدیقه طاهره و ائمّه دوازده گانه(علیهم السلام) و اصحاب و یاران باوفاى پیامبر بر دور آن طواف نموده اند، و او اکنون مى خواهد قدم جاى قدمهاى آنان بگذارد، و اشواط هفتگانه طواف را بجا آورد، انسان با این تفکّر و اندیشه، در پوست خود نمى گنجد، و لذّتى زاید الوصف سراسر وجودش را فرا مى گیرد. آیا شایسته نیست به چنین شهرى با این قدمت قسم یاد شود؟
2. ممکن است خداوند متعال به خاطر اهمیّت بنیانگذار خانه کعبه، حضرت شیخ الانبیا ابراهیم خلیل(علیه السلام) به شهر مکّه قسم خورده باشد. عظمت معمار و بنّاى این معبد قدیمى موجب شده که خداوند متعال به آن سوگند یاد کند.
3. از آنجا که دحوالارض در شهر مکّه رخ داده، و بخاطر اهمیّت این حادثه این شهر مقدّس جایگاهى ویژه یافته، خداوند به آن سوگند یاد کرده است.
سؤال: دحوالارض چیست؟
پاسخ: دحوالارض از نظر معناى لغوى به معناى کشیده شدن زمین است. و منظور از آن در اینجا اینکه: کره زمین در ابتداى خلقت و هنگامى که از سایر کرات جدا شد، تحت بارش بارانهاى شدید و سیلابى قرار گرفت. پس از سپرى شدن این دوران، و قطع بارانهاى سیلابى، آبهاى موجود بر روى کره زمین که سراسر آن را فرا گرفته بود و هیچ نقطه خشکى روى آن دیده نمى شد، تدریجاً در سوراخها و گودالهاى زمین فرو رفت، و آهسته آهسته زمین از زیر آب خارج شد. اوّلین نقطه کره زمین که از زیر آب خارج شد، شهر مکّه و مخصوصاً محلّ خانه کعبه بود. بدین جهت خداوند به این شهر قسم یاد کرده است.
4. علاوه بر نکات سه گانه فوق، مى توان به نکته چهارمى که از خود آیات سوره بلد استفاده مى شود اشاره کرد، و آن اینکه خداوند بخاطر سکونت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)در مکّه معظّمه به این شهر قسم یاد کرده است. زیرا عرب مى گوید:
«شرف المکان بالمکین; شرافت مکان به کسى است که در آن سکونت دارد».
سرزمین مکّه و حتّى خانه کعبه در عصر جاهلیّت مملوّ از بت و بت پرستان بود، و سراسر این باغ را علفهاى هرزه فرا گرفته بود، امّا باغبان توانا اراده کرده بود در میان این باغ مملوّ از علفهاى هرز درختى تنومند و برومند پرورش دهد، تا میوه هاى آن در سراسر جهان و تا ابدیّت براى تمام انسانها قابل استفاده باشد. او محمّد را در میان همین مردم آفرید، و پرورش داد و سپس به پیامبرى برگزید، و بخاطر وجود مبارکش به شهر مقدّس مکّه قسم یاد کرد.
