گاهى این سؤال عنوان مى شود که پیامبران اولوالعزم که داراى شریعت و کتاب آسمانى بودند طبق صریح تواریخشان، از شرق میانه برخاستند. نوح (علیه السلام) از سرزمین «عراق» برخاست و مرکز دعوت ابراهیم (علیه السلام)، عراق و شام بود، و به مصر و حجاز نیز سفر کرد.
موسى (علیه السلام) از مصر برخاست، سپس به فلسطین آمد، مرکز تولد و قیام و دعوت مسیح (علیه السلام) نیز شام و فلسطین بود، و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) از سرزمین حجاز برخاست.
پیامبران دیگر نیز غالباً در همین مناطق مى زیستند به طورى که مى توان گفت: شرق میانه، منطقه پیامبرخیز جهان بوده است!
آیا دلیلى دارد که آنها همگى از این منطقه جهان برخیزند؟ و آیا مناطق دیگر، نیازى به ظهور پیامبران یا پذیرش آنها را نداشته است؟
با توجه به وضع پیدایش جوامع بشرى، و ظهور تمدّن انسانى، این مسأله جاى شگفتى نیست، زیرا مورخان بزرگ جهان، تصریح مى کنند که مشرق زمین (مخصوصاً شرق میانه) گهواره تمدن انسانى است و منطقه اى که به نام هلال خصیب (هلال خصیب به معنى هلال پربرکت است و اشاره به منطقه اى است که از دره نیل شروع مى شود و تا مسیر دجله و فرات و اروند رود، ادامه پیدا مى کند، و به صورت یک هلال بزرگ روى نقشه جغرافیا منعکس است) زادگاه تمدنهاى بزرگ جهان است.
تمدن مصر باستان که قدیمى ترین تمدّن شناخته شده جهان است، و تمدّن بابل در عراق، و تمدن یمن در جنوب حجاز، و همچنین تمدّن ایران و شامات همه نمونه تمدنهاى معروف بشرى هستند.
آثار تاریخى مهمى که در این مناطق باقى مانده، و سنگ نوشته ها، همه شاهد گویاى این مدّعا است.
قدمت تمدن انسانى در این مناطق به هفت هزار سال یا بیشتر باز مى گردد، این از یکسو، از سوى دیگر رابطه نزدیکى میان تمدن انسانى و ظهور پیامبران بزرگ است، زیرا انسانهاى متمدن، نیاز زیادترى به آئینهاى الهى دارند، تا هم قوانین حقوقى و اجتماعى را تضمین کرده، جلو تعدیات و مفاسد را بگیرد، و هم فطرت الهى آنها را شکوفا سازد، به همین دلیل مى گوییم نیاز بشر امروز، مخصوصاً کشورهایى که از تمدن صنعتى، سهم بیشترى دارند، به مذهب، از هر زمانى بیشتر است.
اقوام وحشى، یا نیمهوحشى، آمادگى زیادى براى پذیرش مذاهب ندارند، و اگر هم مذهب را پذیرا شوند، قدرت نشر آن را ندارند.
ولى هنگامى که مذهب در مراکز تمدن آشکار شود، به سرعت از آنجا به نقاط دیگر نشر پیدا مى کند، زیرا مردم مناطق دیگر، براى حل مشکلاتشان دائماً در این مناطق رفت و آمد دارند، به علاوه وسائل نشر هرچه باشد، در این مراکز بیشتر است.
ممکن است گفته شود، پس چرا اسلام بزرگترین آئین الهى، از یک منطقه عقب افتاده برخاست؟
ولى اگر درست به نقشه جغرافیا نگاه کنیم مى بینیم این نقطه عقب افتاده یعنى «مکّه» در واقع، مرکزى بوده که در اطراف آن، بقایاى پنج تمدن معروف بزرگ وجود داشته، و مکّه نسبت به آنها مانند مرکز دایره حساب مى شده است.
در شمال، تمدن روم شرقى و شامات، در شمال شرقى، تمدن ایران و کلده و آشور، در جنوب، تمدّن یمن، و در غرب، تمدّن مصر باستان، درست به همین دلیل، هنگامى که اسلام گسترش یافت تمام قلمرو این تمدنهاى پنجگانه را زیر سیطره خود قرار داد و همه را در خود ذوب نمود، جنبه هاى مثبت هر کدام را گرفت، و جنبه هاى منفى را حذف کرد و مسائل مهم عقیدتى و عملى را بر آن افزود و تمدن باشکوه اسلامى در سرتاسر این مناطق ظاهر گشت.
خلاصه با توجّه به آنچه در بالا گفتیم روشن مى شود چرا خداوند حکیم پیامبران بزرگ خویش را از شرق میانه مبعوث کرده، و چرا مشرق زمین کانون ظهور ادیان بزرگ الهى است.
