امانت از مهم ترین فضایل اخلاقى و ارزشهاى اسلامى و انسانى است که با تأکید فراوان در قرآن و احادیث از آن یاد شده است و علماى اخلاق و سالکان الى الله اهمیت فوق العاده اى براى آن قائلند، و به عکس خیانت از بزرگترین گناهان و نکوهیده ترین رذایل اخلاقى است.

امانت سرمایه اصلى جامعه انسانى و سبب پیوند مردم با یکدیگر و نظم معاش و معاد آنها است، در حالى که خیانت آتش سوزانى است که همه پیوندها را از میان مى برد، و سبب هرج و مرج جامعه و فقر و ضعف و بدبختى است. امانت از صفاتى است که هم در رابطه خلق با خالق و هم انسان ها نسبت به یکدیگر و هم انسان نسبت به خودش و هم نسبت به محیط زیست او صادق است. کتاب هاى آسمانى و آیین هاى الهى امانت هاى خدا در نزد مردم است.

نعمت هاى معنوى و مادى که خداوند در جسم و جان انسان آفریده هم امانت هاى او هستند.

اموال و ثروت هاى مردم و پست ها و مقام هاى اجتماعى، امانت هایى است که مردم مأمور به حفظ آنها هستند.

فرزندان در دست پدر و مادر، و شاگردان در نزد معلّمان همه امانت هاى الهى محسوب مى شوند.

آب و خاک و هوا و آنچه خداوند براى زندگى و حیات بشر در جهان طبیعت آفریده هر کدام امانتى گرانبها در دست انسان ها است، که خیانت نسبت به آنها گناه بزرگى است.

با توجه به وسعت مفهوم «امانت» و «خیانت» و گسترش دامنه آن در ابعاد مختلف اهمیت این فضیلت اخلاقى بیش از پیش آشکار مى شود.

با این اشاره به آیات قرآن باز مى گردیم و به کلام الهى در زمینه امانت و خیانت گوش جان فرا مى دهیم.

در قرآن مجید امانت به صورت مفرد یا جمع بارها تکرار شده.

و در مورد شش نفر از پیامبران بزرگ الهى جمله «اِنِّى لَکُمْ رَسُولٌ اَمِینٌ» من براى شما فرستاده امینى هستم» در آیات قرآن درباره نوح(علیه السلام) (شعراء ـ 107) و هود (شعراءـ 125) و صالح (شعراء ـ 143) و لوط (شعراء ـ 162) و شعیب (شعراء ـ 178) و موسى (دخان ـ 18) دیده مى شود، که نشانه واضحى از اهمیت این فضیلت اخلاقى است که در کنار امر رسالت قرار گرفته، و بدون آن هرگز اعتماد امت ها به رسولان جلب نمى شود.

از این گذشته آیات متعددى در سوره هاى مختلف پیرامون اهمیت امانت و لزوم رعایت کردن آن دیده مى شود که ذیلا به سراغ تفسیر آنها مى رویم.

1ـ وَالَّذِینَ هُمْ لاَِماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ.   (مؤمنون ـ 8، معارج ـ 32)

2ـ اِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ اَنْ تُؤَدُّوا الاَْماناتِ اِلى اَهْلِها وَ اِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النّاسِ اَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ اِنَّ اللّهَ نِعِمّا یَعِظُکُمْ بِهِ اِنَّ اللّهَ کانَ سَمِیعاً بَصِیراً.   (نساء ـ 58)

3ـ یا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاتَخُونُوا اللّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا اَماناتِکُمْ وَ اَنْتُمْ
تَعْلَمُونَ.   (انفال ـ 27)

4ـ ...فَاِنْ اَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً فَلْیُؤَدِّ الَّذِى اُؤْتُمِنَ اَمانَتَهُ وَ لْیَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ...   (بقره ـ 283)

5ـ اِنّا عَرَضْنا الاَْمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الاَْرْضِ وَ الْجِبالِ فَاَبَیْنَ اَنْ یَحْمِلْنَها وَ اَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَها الاِنْسانُ اِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولا.   (احزاب ـ 72)