کفر در اصل به معنى پوشانیدن چیزى است، و از آنجا که شخص ناسپاس در واقع سعى در پوشانیدن ارزش نعمت مى کند به عمل او کفران مى گویند.
بدیهى است کفران نعمت، گاه در قلب است و گاه با زبان، و گاه در عمل.
در قلبِ خود نعمت را بى مقدار یا کم اهمیت مى شمرد، و با زبان نیز سخن مى گوید که نشانه بى اعتنائى نسبت به نعمت و بى ارزش بودن آن است، و در عمل به آن اهمیت نمى دهد، و به جاى حسن استفاده از آن سوء استفاده مى کند، به همین دلیل بزرگان علم اخلاق فرموده اند: «اَلشُّکْرُ صَرْفُ الْعَبْدِ جَمِیْعَ ما اَنْعَمَهُ اللّهُ تَعالَى فى ما خُلِقَ لاَِجْلِهِ; شکر نعمت آن است که بندگان خدا، نعمت هایى راکه به آنها بخشیده است، در همان راهى مصرف کنند که براى آن آفریده شده» و بنابراین کفران و ناسپاسى آن است که نعمت ها را نابجا مصرف کنند، چشمى را که خدا براى دیدن آثار عظمت او در عالم هستى و تشخیص راه از چاه و مشاهده آیات الهى آفریده در طریق حرام به کار گیرد، و همچنین گوش و زبان و دست و پا یا مال و ثروت را.
گویى این سخن بر گرفته از حدیثى است که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمود: «شُکْرُالنِّعْمَةِ اِجْتِنابُ الَْمحارِمِ; شکر نعمت آن است که از گناهان پرهیز شود».
و به این ترتیب معنى سپاس و ناسپاسى هر دو روشن مى شود.
1. اصول کافى، جلد 2، صفحه 95، حدیث 10; نورالثقلین، جلد 2، صفحه 529.
