سؤال 1337 ـ اگر شوهر قسمتى از ثلث اموالش را به همسرش هبه کند; مشروط بر این که بعد از مرگ شوهر از هشت یک خود صرف نظر کند، آیا زوجه مى تواند بعد از مرگ زوج درخواست هشت یک کند؟
جواب: زوجه باید به شرطى که با او شده عمل نماید و اگر به شرط عمل ننماید هبه از سوى ورثه قابل فسخ است.
سؤال 1338 ـ آیا سرقفلى زمین و مغازه قابل فروش است؟ آیا زوجه از آن ارث مى برد؟
جواب: سرقفلى زمین و مغازه حکم زمین را ندارد و همسر از آن ارث مى برد،
سؤال 1339 ـ شخصى از دنیا رفته و وارث او پدر و مادر و همسرش مى باشند، در این جا این سؤالات مطرح مى شود:
الف) آیا زن علاوه بر جهیزیّه خود، مالک زیورآلات و طلاجاتى که شوهر مرحومش براى او خریده نیز مى باشد؟
جواب: زیورآلات معمولاً ملک زن است; مگر این که شوهر تصریح کرده باشد که به عنوان امانت نزد اوست.
ب) آیا بدهى متوفّى از کلّ ماترک، منقول و غیر منقول، پرداخت مى شود یا فقط از منقول داده مى شود؟
جواب: بدهى از کلّ ماترک پرداخت مى شود.
ج) آیا وسایل خانه، که از طرف بستگان اهدا مى شود، مال شخص زن مى شود، یا جزء ماترک است؟
جواب: وسایلى را که براى زن آورده اند مال زن مى باشد، و وسایلى که براى مرد آورده اند مال اوست و اگر کسانى قصد هر دو کرده اند مال هر دوست.
سؤال 1340 ـ شخصى در زمان حیات خود، صاحب قطعه باغى بوده است. ده سال پس از فوت نامبرده قطعه باغ مزبور در طرح ساخت و ساز شهرى و در مسیر خیابان قرار گرفته است و شهردارى معادل آن، زمینى داده است، حال زمین مزبور به فروش رفته است، با توجّه به برگ حصر وراثت که یک هشتم اموال منقول و بهاى اعیانى غیر منقول سهم زن قید گردیده و سند مالکیت زوجه نیز بر این اساس تنظیم شده، آیا زوجه آن مرحوم در ثُمن (81) زمین که به جاى درخت باغ داده اند ذیحق مى باشد، یا ثُمن بهاى اعیانى زمان بعد از فوت شوهرش ملاک مى باشد و او ذیحق نیست؟
جواب: آن زن مالک ثُمن بهاى اعیانى در زمان فوت است و اگر با گذشت زمان قیمت اعیانى بالا رفته و زمین مزبور به عنوان قیمت آن پرداخت شده است، زن در آن زمین سهیم است.
سؤال 1341 ـ شخصى از دنیا رفته است. وارث او همسر و دو برادرزاده و یک خواهرزاده اش مى باشند. ترکه او عبارت است از آب، ملک و رودخانه; لطفاً نحوه تقسیم ارث را بیان فرمایید.
جواب: همسر او از زمین چیزى نمى برد; ولى اگر ساختمان و مانند آن دارد از قیمت آنها ارث مى برد(به مقدار یک چهارم مال)، بقیّه در میان برادرزاده ها و خواهرزاده تقسیم مى شود. برادرزاده ها دو سهم و خواهرزاده یک سهم مى برند، این در صورتى است که همه از یک پدر و مادر باشند، بعلاوه زن از آب رودخانه هم سهم مى برد.
سؤال 1342 ـ زنى در زمان حیات شوهر مهریّه اش را مطالبه نکرده است، آیا پس از فوت شوهرش مى تواند مطالبه نماید؟ در صورتى که باید پرداخت شود، آیا در مرتبه دیون است یا خیر؟ و در صورتى که در مرتبه دیون است، آیا بر سایر دیون مقدّم است؟
جواب: مهریّه مانند سایر دیون و همردیف آنهاست و باید از اصل ترکه پرداخت شود.
سؤال 1343 ـ اگر زنى که در حالت حیات مهریّه اش را مطالبه نکرده فوت کند، آیا ورثه این زن مى توانند مهریّه او را از شوهر مطالبه کنند، اگر شوهر هم مرده باشد حکم مسأله چیست؟
جواب: همانطور که در بالا اشاره شد مهریّه مانند سایر دیون است و به ارث منتقل مى شود، و ورثه مى توانند آن را مطالبه کنند.
سؤال 1344 ـ آیا زوجه از سرقفلى املاک موقوفه ارث مى برد؟
جواب: زوجه از سرقفلى ارث مى برد، چه در املاک موقوفه و چه در غیر موقوفه.
سؤال 1345 ـ هرگاه مردى از دنیا برود و ورّاث وى عبارت باشد از یک زوجه و چند فرزند صغیر و کبیر، و از متوفّى یک واحد مسکونى به عنوان ماترک باقى مانده باشد، با عنایت به این که زوجه حقّى نسبت به عین ابنیه نداشته و فقط در قیمت آن سهیم مى باشد، آیا قبل و بعد از پرداخت حقّ زوجه، نامبرده مى تواند به سکونت در آن منزل ادامه دهد، یا منوط به اذن سایر ورّاث مى باشد؟
جواب: باید سایر ورثه اجازه دهند.
سؤال 1346 ـ شوهر در ضمن عقد تعهّد مى دهد که پس از عروسى و آمدن زوجه به خانه او، چند یا چندین قلم کالا و چیز دیگرى به عنوان جهیزیّه، براى همسرش خریدارى نماید. بعد از عروسى و قبل از این که شوهر به تعهّد خود عمل نماید همسرش فوت مى کند. اگر سایر ورثه این زن از طریق دادگاه زوج را ملزم به انجام تعهّد نمایند، آیا خود شوهر نیز جزء ورّاث زنش مى باشد و از جهیزیّه اى که مى خرد، ارث مى برد؟
جواب: سهم الارث دارد.
سؤال 1347 ـ فردى که نظامى بوده، بر اثر جدال و نزاع خانوادگى، با پدرزنش درگیر شده است. پدر زن به طرف اسلحه داماد دست دراز کرده و قصد استفاده از اسلحه را داشته است; او براى این که پدر زنش دست از جدال و نزاع بردارد، ابتدا دو تیر هوایى شلیک مى کند، سپس به علّت این که پدرزن دور نشده، بلکه با چوبدستى به طرف او و اسلحه اش نزدیک مى شود، به طرف دست پدرزنش شلیک مى کند که ناگهان همسرش به حمایت از پدرش درمى آید و در این میان اشتباهاً کشته مى شود. قاتل از این همسر، داراى پسرى دو ساله است و متوفّیه پدر و مادر هم دارد. در این مورد سهم همسر، پسر، پدر و مادر متوفّیه را بطور دقیق مشخّص نمایید.
جواب: یک ششم دیه کامله به پدر و یک ششم دیه کامله به مادر و بقیّه به فرزند مى رسد و چیزى از دیه به شوهر نمى رسد; خواه دیه قتل خطا باشد یا دیه قتل عمد، که گاه به جاى قصاص توافق بر آن مى شود.
