سؤال 901 ـ آیا زن مى تواند در موقع اجراى عقد نکاح با شوهر شرط کند که امر تدریس یا درس خواندن را همچنان ادامه دهد و در جلسات مختلف شرکت کند؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 902 ـ آیا شرایط نکاح باید در متن عقد ذکر شود، یا در خارج عقد؟
جواب: شرایط باید در متن عقد باشد; مگر این که قبلاً بر آن توافق شود و عقد را مبنى بر آن شرایط بخوانند.
سؤال 903 ـ اگر زنى خواسته باشد با مردى با این شرط ازدواج کند که مرد او را در طلاق دادن از طرف خود وکیل کند، آیا چنین شرطى صحیح است؟ آیا این شرط در ضمنِ عقد ازدواج هم تحقّق مى یابد؟ یا باید در ضمن یک معامله لازم دیگرى تحقّق یابد؟
جواب: این شرط مى تواند در ضمن عقد ازدواج، یا عقد لازم دیگرى باشد.
سؤال 904 ـ آیا زن مى تواند حقّ وکالت در طلاق دادن از طرف مرد را نه براى خود، بلکه براى یک فرد ثالث، مثلاً براى پدر خود، به عنوان شرط عقد ازدواج قرار بدهد؟ آیا در این صورت نیز چنین شرطى در ضمن عقد ازدواج تحقّق مى یابد، یا باید در ضمن معامله مستقلّ دیگرى تحقّق یابد؟ و آیا زن بعد از عقد ازدواج مى تواند حقّ وکالت در طلاق را براى خود، یا فرد ثالثى در ضمن معامله اى، یا مستقلاًّ از شوهرش بگیرد؟
جواب: قرار دادن وکالت براى فرد ثالث در عقد ازدواج اشکال ندارد، و بعداً نیز مى توان آن را در ضمن معامله دیگرى، هرچند بعد از ازدواج باشد، قرار داد.
سؤال 905 ـ همان طور که امروز در ازدواجها معمول است ازدواج دوّم مرد باید با اذن و رضایت همسر اوّل باشد، آیا این شرط واجب العمل است؟ هرچند زن نتواند مرد خود را تأمین کند، یا از خواسته او سر باز زند، یا از او دورى گزیند.
جواب: ازدواج دوّم مشروط به اجازه همسر اوّل نیست; ولى دادگاهها معمولاً به خاطر مسایلى که بر اثر ازدواج دوّم بدون قید و شرط حاصل مى شود، محدودیّتهایى براى آن قائل هستند.
سؤال 906 ـ زوجین توافق مى نمایند که اختیار طلاق مطلقاً با زوجه باشد; آیا چنین شرطى منافات با مقتضاى عقد دائم ندارد؟
جواب: تنها در صورت شرط وکالت زن از طرف مرد این کار صحیح است، نه شرط واگذارى طلاق به زن.
سؤال 907 ـ آیا مرد مى تواند در ضمن عقد نکاح، حقّ ازدواج مجدّد را از خود سلب نماید، یا تعهّد نماید که ازدواج مجدّد نکند؟ آیا این شرط از شروط مخالف کتاب خدا مى باشد؟
جواب: این شرط صحیح نیست; ولى مى توان شرط کرد که در صورت ازدواج مجدّد، زن وکالت در طلاق خود داشته باشد.
سؤال 908 ـ چنانچه زوج در سند ازدواج شرط کند که ازدواج مجدّد ننماید و این شرط مطلق باشد، پس از آن براى یک روز زنى را به عقد موقّت خود درآورد، آیا در این فرض با شرط مذکور مخالفت شده است؟
جواب: اگر منظور شرط وکالت طلاق است که در عقد نامه هاى کنونى در این گونه موارد به زوجه داده مى شود، ظاهراً شامل چنین ازدواج کوتاه مدّتى نمى شود.
سؤال 909 ـ آیا مرد در ازدواج دائم مى تواند شرط کند که تأمین مخارج زن بطور دائم یا تا مدّتى بر عهده او نباشد؟
جواب: این شرط اشکال دارد; ولى زن مى تواند نفقه خود را به او ببخشد.
سؤال 910 ـ اگر زن مهریّه خود را به مردش ببخشد و بگوید: «به شرط آن که تا وقتى که من زنده هستم زن دوّمى نگیرى»; در این صورت:
الف) آیا این شرط از نظر شرعى صحیح است؟
جواب: اشکالى ندارد.
ب) آیا در طول عمل کردن مرد به این شرط مهریّه از گردن او ساقط مى شود؟ و اگر مرد خلاف شرط عمل کند، زن اوّل و زن دوّم نسبت به مرد چه حکمى پیدا مى کنند؟ آیا زن دوّم حرام مى شود؟
جواب: چنانچه مرد از این شرط تخلّف کند و ازدواج نماید ازدواجش صحیح است; ولى زن مى تواند مهریّه اش را بازپس بگیرد، بنابراین زن دوّم حرام نیست.
سؤال 911 ـ شخصى جهت ازدواج از دخترى خواستگارى مى کند، خانواده عروس از اوّل با داماد شرط مى کند که مثلاً مقدار 50 من برنج، چند عدد روغن بزرگ و فلان مقدار چیزهاى دیگر جهت خرج مطبخ، یا یک صد هزار تومان پول باید بدهد، در صورتى که داماد شرایط فوق را بپذیرد آیا عمل به آن لازم است؟
جواب: هرگاه در ضمن عقد یا قبل از آن شرط کرده باشند صحیح و لازم الاجراست و باید بپذیرد.
سؤال 912 ـ با توجّه به این که طبق مادّه 15 بند 3 کنوانسیون محو اشکال تبعیض علیه زنان، کلّیّه قراردادها و اسناد خصوصى که در جهت محدود کردن اختیارات و اهلیّت قانونى زنان است ملغى اعلام مى شود، آیا زن و مرد هنگام ازدواج مى توانند شروطى را در ضمن عقد بگنجانند که مفاد آن محدود کردن اختیارات همسر باشد؟
جواب: در بعضى از موارد مى توان از طریق شرطى حقّ همسر را محدود کرد، مانند حقّ سکنى و امثال آن; امّا در مواردى که شرط بر خلاف کتاب و سنّت یا مقتضاى عقد باشد جایز نیست، خلاصه موارد مختلف است.
