سؤال 646 ـ این حقیر براى اداى فریضه حج از طریق آزاد مشرّف شدم، در مکّه به یک کاروان، که حجّاج آن هم از طریق آزاد مشرّف شده بودند ملحق گردیدم، چند نفر دیگر مثل بنده به آن کاروان ملحق شدند، مبلغى که با مدیر کاروان قرار گذاشتند 500 دلار بود، ولى بنده فقط در مکّه با کاروان مزبور بودم و براى زیارت مدینه جداگانه مشرّف شدم، بعد از مراجعت از مکّه از مدیر کاروان، که از دوستان بود، سؤال کردم چه مبلغ باید بابت اقامت در مکّه به شما بدهم؟ ایشان فرمودند: «هر مقدار که مایل هستى» چندین مرتبه سؤال کردم، ایشان همین جواب را دادند، تا این که در یک مسأله شغلى بین بنده و ایشان مشاجره و درگیرى واقع شد، حال ایشان مى گوید: «براى چند روز اقامت در مکّه که در کاروان من بودید باید مبلغ 800 دلار بدهید» بنده عرض کردم: «شما جهت اقامت در مکّه و مدینه از دیگران 500 دلار گرفتید، حال من که فقط در مکّه با شما همسفر بودم باید 800 دلار بدهم؟» لطفاً وظیفه بنده را مرقوم فرمایید که چگونه عمل کنم تا مدیون نباشم؟
جواب: باید محاسبه شود مبلغى که از دیگران مى گرفته طبق نظر اهل خبره چه مقدار آن در مقابل اقامت در مکّه و چه مقدار در مقابل اقامت در مدینه قرار مى گرفته، به همان نسبت بپردازید و بیش از آن بدهکار نیستید.
سؤال 647 ـ فردى که قبلاً حجّ واجب خود را انجام داده است، هنگام تشرّف به مکّه مکرّمه به قصد حجّ تمتّع استحبابى محرم به احرام عمره تمتّع مى شود و بعد از انجام اعمال عمره تمتّع، به عللى از انجام حجّ تمتّع پشیمان مى گردد;
الف) آیا این فرد مى تواند حجّ تمتع را انجام ندهد و به ایران مراجعه کند؟
ب) آیا او مى تواند براى شخص دیگرى نایب شود تا حجّ تمتّع براى او انجام دهد، یعنى به میقات برگردد و به نیابت از او به احرام عمره تمتّع محرم شود و بعد از انجام عمره تمتّع، حجّ تمتّع را هم به نیابت انجام دهد؟
ج) اگر اصل عمل جایز باشد و این فرد نتواند به میقاتهاى معروفه عمره تمتّع برود، آیا مى تواند از ادنى الحل، محرم شود؟
جواب: اگر مجبور نباشد بنابر احتیاط واجب باید حجّ تمتّع خود را تکمیل کند، و به سراغ نیابت از دیگرى نرود.
سؤال 648 ـ این جانب مى خواهم به وصیّت پدرم عمل نمایم. ایشان وصیت نموده است که به جاى او به حج بروم و اعمال را انجام بدهم، آیا عمل به این وصیّت بر من واجب است؟ در صورتى که چیزى براى من به ارث نگذاشته است، و اگر واجب است آیا مى توانم به مکّه رفته و کسى را اجیر نمایم تا به جاى پدرم حجّ کند و خودم براى خودم عمل حجّ را انجام دهم؟ در ضمن آیا قربانى براى او و خودم واجب است؟
جواب: اگر هیچ مالى از خود به جا نگذاشته، بر شما واجب نیست براى او حجّ بجا بیاورید; و اگر خودتان مایل باشید مى توانید کسى را در آن جا نایب بگیرید که براى او حجّ بجا آورد، و هر کدام باید یک قربانى انجام دهید.
سؤال 649 ـ آیا با اذان مغرب اهل تسنّن، مى شود نماز فرادى یا جماعت خواند؟
جواب: در مورد نماز صبح و ظهر، چنانچه از اذان آنها یقین یا گمان قابل ملاحظه اى حاصل شود، کافى است; ولى در مورد نماز مغرب احتیاط آن است کمى صبر شود تا حمره زائل گردد. این در صورتى است که مى خواهید جداگانه نماز بخوانید; ولى اگر با آنها نماز بخوانید کافى است.
سؤال 650 ـ شرکت در نماز جماعت اهل تسنّن بدون رعایت اتّصال صفوف، چگونه است؟
جواب: اتّصال صفوف را رعایت کنید.
سؤال 651 ـ با توجّه به این که در صورت استفاده از مهر یا کاغذ و یا سجّاده حصیرى، موجبات انگشت نما شدن فراهم مى شود، سجده بر فرش داخل حرمین و مساجد چه حکمى دارد؟
جواب: اشکالى ندارد; ولى در مواردى که مى توان از سنگهاى خود مسجد استفاده کرد، از آنها استفاده کنید.
سؤال 652 ـ با توجّه به این که در این ایّام فاصله عرفات با مکّه، کمتر از مسافت شرعى است، آیا مى شود با احتساب ایّام عرفات و مشعر و منى قصد ده روز کرد؟
جواب: نظر به این که قصد اقامه باید در یک محل یا دو محلّ نزدیک به هم باشد (مثلاً با فاصله سه چهار کیلومتر) قصد مزبور صحیح نیست; ولى اگر قصد ده روز توقّف در مکّه کند و پس از گذشت ده روز به عرفات و مشعر و منى برود نمازش در همه این مکانها کامل است.
سؤال 653 ـ در جایى که عدّه اى منتظر نوبتشان براى رفتن به حجّ واجب هستند، آیا جایز است عدّه اى براى مرتبه دوّم یا بیشتر به حجّ رفته و جاى آنها را بگیرند؟
جواب: بهتر است رعایت حال آنها را بکنند.
سؤال 654 ـ اگر مدیر کاروان با توجّه به این که مى داند توقّف زائران در مدینه، یا مکّه کمتر از ده روز است، به آنها اعلام کند که ده روز مى مانیم و آنان به اعتماد گفته او نمازشان را تمام بخوانند و روزه بگیرند; ولى قبل از ده روز از آن جا بروند، حکم شرعى نسبت به کار مدیر کاروان و نماز و روزه زائران چیست؟
جواب: نماز و روزه زائران صحیح است; ولى مدیر کاروان نباید دروغ بگوید.
