سؤال 870 ـ برابر یک فقره قرارداد فى ما بین دو نفر، شخص اوّل مبلغ یک میلیون تومان به شخص دوّم قرض داده است و شخص دوّم متعهّد گردیده که اصل مبلغ را در روز معیّن به شخص اوّل پرداخت نماید، ولى شخص دوّم به تعهّد خود عمل ننموده است و شخص اوّل بعد از سه سال پیگیرى از طریق دادگاه توانسته اصل مبلغ یک میلیون تومان را از نفر دوّم وصول نماید. در ظرف این مدّت سه سال، که نفر دوّم به تعهّد خود عمل ننموده و مبلغ مذکور در نزد او بوده، منافعى براى او داشته است و با مبلغ مذکور در سه سال پیش (بعد از اتمام روز معیّن)
اتومبیلى خریده که بعد از سه سال، قیمت اتومبیل به دو میلیون تومان افزایش یافته است، آیا نفر اوّل مى تواند منافعى که از این پول در این مدّت سه سال نصیب نفر دوّم شده است را از دادگاه مطالبه نماید، یا این که به عنوان خسارات ناشى از عدم اجراى بموقع تعهّد، از نفر دوّم چیزى طلب کند؟
جواب: منافع پول از آن وام گیرنده است; ولى اگر ضرر و زیانى به خاطر طرح دعوى در دادگاه متوجّه طلبکار شده باشد مى تواند از بدهکار بگیرد، همچنین اگر زمان تأخیر زیاد باشد و تورّم شدید بوده است باید مطابق مبلغ روز بپردازد.
سؤال 871 ـ ابراى دِیْنْ، یعنى گذشتن از بدهى کسى، شبیه عقد لازم است، یا قابل بازگشت مى باشد؟
جواب: ابراء لازم است، و قابل بازگشت نیست.
سؤال 872 ـ مستثنیات دِیْنْ در ارتباط با شخص ورشکسته، که اموالش در توقیف طلبکار است، چیست؟
جواب: خانه و لوازم زندگى عادى و معمولى که در شأن اوست جزء مستثنیات دین مى باشد; ولى داراییهاى دیگر و سرمایه مطلقاً جزء مستثنیات نمى باشد.
سؤال 873 ـ مستثنیّات دین در ارتباط با ضامن شخص ورشکسته چیست؟
جواب: در مستثنیات دین فرقى بین بدهکار اصلى و ضامن نیست.
سؤال 874 ـ شخصى در اثر گرفتاریهاى بازارى در تجارت مقروض شده، و قدرت بر اداى دین ندارد، فقط یک باب خانه مسکونى که مدّت سى و پنج سال در آن ساکن است دارد، آیا طلبکار که وضع خوبى هم دارد مى تواند این خانه را از دست بدهکار بگیرد؟ با این که شخص مدیون حاضر است تدریجاً و به اقساط دینش را ادا نماید.
جواب: خانه مسکونى در حدّ شأن را در مقابل بدهى کسى نمى توان از او گرفت، مگر این که خانه در مقابل طلب رهن باشد.
سؤال 875 ـ نظر مبارک در مستثنیات دین چیست؟ آیا تلفن، ماشین و مانند آن به هر قیمت که باشد جزء مستثنیات دین است؟
جواب: اگر در حدود شأن او باشد جزء مستثنیات است.
سؤال 876 ـ مستدعى است ضمن برشمردن مستثنیات دین مرقوم فرمایید، آیا کامیون و مانند آن، که تنها وسیله امرار معاش مدیون است، جزء مستثنیات دین مى باشد؟
جواب: اینها جزء مستثنیات دین نیست; ولى مرکب سوارى جزء مستثنیات است.
سؤال 877 ـ اگر به فردى مدیون باشیم، و طلبکار به کشور دیگرى مسافرت کند و محلّ او را ندانیم، با این دین چه کنیم؟ آیا کفایت مى کند آن را در صندوق زکات مسجد بیندازیم، تا صرف مخارج مسجد گردد؟ یا آن را صدقه بدهیم؟
جواب: در صورتى که احتمال دسترسى به او را مى دهید باید صبر کنید و تلاش نمایید تا او را پیدا کنید، و اگر مأیوس شدید از طرف او صدقه بدهید.
سؤال 878 ـ شخصى بدهکار است و اظهار مى دارد توان پرداخت ندارم، لذا طلبکار مى گوید: «چون امکان دارد شما تا یک سال دیگر نتوانید بدهى خود را پرداخت کنید، من به این شرط صبر مى کنم که مبلغ بدهى را شما امروز به طلا تبدیل کنید» براى مثال مبلغ بدهى، امروز مساوى 10 مثقال طلاست، و طبق این سخن بدهکار به هنگام پرداخت بدهى باید 10 مثقال طلا بدهد، آیا این کار مشروع است؟
جواب: این عمل صحیح نیست; چون هم پول نسیه است و هم طلا; مگر این که بدهکار این مقدار طلا را تهیّه کرده و به عنوان اداى دین خود به او بدهد، سپس طلبکار آن را به او بازگرداند.
