سؤال 1329 ـ خانمى دار فانى را وداع نموده است، مرحومه داراى خواهرى ابوینى و نبیره پسرى مى باشد، ماترک آن مرحومه را بین خواهر مرحومه و اولاد اولادش تقسیم نموده اند. آیا تقسیم مذکور شرعاً صحیح است؟ در صورتى که صحیح نیست چگونه باید تقسیم کرد؟
جواب: مادام که نوه یا نبیره وجود دارد نوبت به خواهر نمى رسد و تمام مال باید به نوه و سپس به نبیره داده شود.
سؤال 1330 ـ شخصى در امارات عربى بر اثر تصادف فوت کرده، پدر و مادر متوفّى در حال حیات بوده و متوفّى مجرّد بوده و اولاد ندارد. مدّت یک سال بعد پدرش فوت کرده و 20 روز بعد از فوت پدر، دیه متوفّى وصول شده است. آیا بعد از فوت پدر، پول دیه به پدر مى رسد یا مادر یا هر دو ، در صورتى که مادر حاجب هم دارد؟ سهم الارث هر یک را بیان فرمایید.
جواب: به فرض وجود حاجب دیه به شش قسمت تقسیم مى شود، پنج قسمت به پدر و یک قسمت به مادر تعلّق مى گیرد و سهم پدر از دیه مانند سایر اموالش بین فرزندان و همسر او طبق قانون ارث تقسیم مى شود.
سؤال 1331 ـ مردى که صاحب یک زوجه و دو پسر و دو دختر است از دنیا رفته و داراى اموالى از منقول و غیر منقول است، پدر و مادر متوفّى در قید حیاتند، چگونگى تقسیم ماترک را ذکر نمایید. ضمناً آیا صغیر یا کبیر بودن فرزندان متوفّى تأثیرى در حکم دارد؟
جواب: یک هشتم از مال به همسر داده مى شود و یک ششم به پدر و یک ششم به مادر، باقیمانده را شش قسمت مى کنند به هر پسر دو سهم، و به هر دختر یک سهم مى رسد و صغیر یا کبیر بودن تأثیرى ندارد.
سؤال 1332 ـ خانمى در اثر تصادف با ماشین فوت شده است، ورثه او سه پسر، سه دختر و همسر و مادرش مى باشند. با توجّه به توضیحاتى که مى آید، به سؤالات مطرح شده پاسخ فرمایید:
1ـ شوهر فعلى ایشان پدر هیچ کدام از اولاد او نیست و آن مرحومه تقریباً همه ثروت خود را قبل از این که با این شوهر ازدواج کند به دست آورده است.
2ـ وارثین دیه را به متّهم (تصادف کننده) بخشیده اند و قرار شده مبلغى کمتر از دیه از او دریافت نمایند.
3ـ مرحومه ثلث اموال خود را براى مصرف در مورد معیّنى وصیت کرده و شخصى را به عنوان وصّى خود تعیین نموده است.
با توجّه به مقدّمه بالا سؤالاتى مطرح است:
الف) سهم هرکدام از ورثه به تفکیک چه مقدار مى باشد؟
جواب: یک ششم اموال او به مادر و یک چهارم به شوهر و بقیّه نُه سهم مى شود، به پسرها هر کدام دو سهم و به دخترها هر کدام یک سهم داده مى شود.
ب) آیا مبلغى که از متّهم دریافت مى کنند (با توجّه به این که دیه نیست) مثل مال الارث تقسیم مى شود؟
جواب: دیه و آنچه به جاى آن گرفته شود مانند مال الارث است.
ج) ثلث اموال شامل مبلغى که از متّهم دریافت مى کنند نیز مى شود؟
جواب: ثلث از آن نیز خارج مى شود.
سؤال 1333 ـ منزلى از عموى مرحومم به مادر بزرگ این جانب به ارث رسیده است. با توجّه به این که ایشان به علّت کهولت سن، قدرت انجام کارى را ندارند و پول حاصل از فروش منزل، مورد نیاز پدر و عمّه هایم بود، آنها با توافق یکدیگر تصمیم گرفتند منزل را با اخذ وکالت از مادربزرگ، توسّط پدرم فروخته و مبلغ حاصل بین طرفهاى ذینفع تقسیم شود; امّا در حین انجام معامله پدرم مرحوم شد.
با توجّه به این که مادربزرگم به علّت کهولت سن در جریان ماجراى فروش قرار نداشت، عمّه هاى این جانب تصمیم گرفتند این منزل را فروخته ولى سهم پدر مرحوم این جانب را به ورثه نپردازند. و براى ورثه پدرم امکان صحبت با مادربزرگم و روشن نمودن موضوع وجود ندارد. حال آیا از نظر شرعى انجام چنین عملى (فروش منزل و تقسیم مبلغ آن) جایز است؟ آیا ورثه پدرم مى توانند سهم خود را از این مبلغ مطالبه نمایند؟ (لازم به توضیح است که معامله تا حدّ قولنامه پیش رفته و حتّى چک هاى آن نوشته شده است).
جواب: فروش منزلى که به مادربزرگ تعلّق دارد، و تقسیم پول آن بین عموها و عمّه ها و پدر شما جز به رضایت مادربزرگ جایز نیست، و اگر بر اثر کهولت سن قادر به تصمیم گیرى نمى باشد، باید فروش آن با اجازه حاکم شرع باشد و براى خود مادربزرگ انجام گیرد و تقسیم پول حاصل از آن، میان دیگران، تا زنده است وجهى ندارد.
سؤال 1334 ـ زن و شوهرى چند فرزند دارند. یکى از فرزندان آنها، که مجرّد است، فوت مى کند و از او اموالى باقى مى ماند، پدر این متوفّى نیز قبل از تقسیم ارث فرزند فوت مى کند. اگر پدر این فرزند داراى والدین باشد، آیا سهم الارثى که از فرزند خود دارد به والدینش مى رسد؟
جواب: آرى ارث آن پدر به والدین او و سایر فرزندان و همسرش مى رسد.
