سؤال 777 ـ طلافروش ها در خرید و فروش طلا به مقدارى که طلا مى فروشند به همان مقدار در عوض، طلا به اضافه مبلغى اجرت مى گیرند و در صورتى که معامله به صورت نسیه یا مدّت دار باشد مبلغ اجرت را بیشتر مى گیرند، این گونه معامله چه صورت دارد؟
جواب: هرگاه طلا را در مقابل طلاى هموزن بدهند و چیزى به عنوان اجرت بگیرند جایز نیست; مگر این که به صورت دو معامله جداگانه انجام شود، طلاى اوّل را به قیمت معیّن بخرد و طلاى ساخته دوّم را به قیمت بالاتر بفروشد.
سؤال 778 ـ شخصى به یکى از دوستانش مبلغى پول مى دهد که آن را به قیمت طلا حساب کند. و این عمل صرفاً به لحاظ جلوگیرى از احتمال تنزّل ارزش ریال بوده است; توضیح این که گیرنده وجه طلافروش نبوده و فاقد هرگونه طلا مى باشد، آیا تغییر و تبدیل صورى پول به طلا شرعاً جایز است؟
جواب: هرگاه نرخ روز طلا معلوم بوده و آن وجوه ریالى با طلا محاسبه و از او طلا خریده است بر فروشنده واجب است همان طلا را بپردازد، و اگر معامله صورى بوده اعتبارى ندارد.
سؤال 779 ـ مادرى به رحمت خدا رفته و خانه اى از خود به ارث گذاشته است، یکى از ورّاث قرار گذاشته که سهم دیگران را به نرخ عادلانه بخرد، حق السّهم بعضى را بطور کامل و بعضى دیگر را بطور ناقص پرداخت نموده است; ولى در موقع تحویل ملک و انتقال سند مالکیّت، شهردارى اعلام عقب نشینى نموده است، در حالى که هیچ کدام از ورّاث، اعم از خریدار و فروشنده، از عقب نشینى مطّلع نبوده اند. آیا مبیع معیوب حساب مى شود؟
جواب: چنانچه مسأله عقب نشینى قبل از خرید سهام بقیّه ورثه در برنامه بوده و از آن آگاهى نداشته عیب محسوب مى شود و خریدار مى تواند فسخ کند.
سؤال 780 ـ در صورتى که مشترى تمام قیمت مبیع (کالا) را نپردازد، آیا فروشنده حقّ فسخ دارد؟ و در صورتى که در هبه معوّضه مقدارى از عوض پرداخته نشود، آیا واهب حقّ فسخ دارد؟
جواب: در بیع خیار فسخ ندارد; ولى مى تواند حقّ خود را مطالبه کند و همچنین در هبه معوّضه، بنا بر احتیاط واجب.
سؤال 781 ـ شخصى گاوى را جهت کشتن و استفاده از گوشت آن خریده و ثمن آن را نقداً پرداخت کرده است، پس از مراجعه به کشتارگاه و ذبح حیوان، دامپزشک اعلام مى نماید که گاو مریض بوده و قابل مصرف نیست و باید سوزانده شود، با توجّه به نظریّه دامپزشک، آیا معامله صحیح مى باشد، یا از اصل باطل بوده است؟
جواب: اگر بیمارى حیوان در واقع طورى بوده که در زمان فروش، حیوان هیچ ارزشى نداشته، مثلاً قابل معالجه نبوده، در چنین صورتى مى تواند تمام وجه را بازپس بگیرد، ولى اگر با علم به بیمارى مخصوص، خریدارانى براى حیوان پیدا مى شده، مشترى مى تواند تنها تفاوت بین سالم و معیوب را بگیرد.
سؤال 782 ـ اگر شخصى چند سال قبل از فوت خود، شفاهاً در نزد برادران و افرادى از اقرباى نسبى (بنا بر اظهار اقرباى نسبى) اقرار به فروش نصف سرقفلى مغازه اى به شریک خود، که برادرش مى باشد، نماید و خریدار (صاحب نصف دیگر سرقفلى) ظرف چهار سال نسبت به پرداخت ثمن اقدام ننماید و پس از سپرى شدن دو سال دیگر از تاریخ فوت فروشنده، خریدار ثمن مورد معامله را به قیّم صغیر (همسر برادر متوفّایش) پرداخت نماید:
الف) آیا معامله نافذ است یا باطل بوده و نیاز به تنفیذ صغیر (ورثه) دارد؟
ب) شهادت اقرباى نسبى در این خصوص اعتبارى دارد؟
جواب: اگر شهود عادل باشند و متّهم نباشند شهادتشان قبول است; ولى تخلّف از شرایط عقد براى ورثه حقّ فسخ مى آورد، و اگر مصلحت صغیر باشد مى توانند بلکه لازم است فسخ کنند.
جواب: اگر نمى دانسته اید و مغبون شده اید حقّ فسخ معامله را دارید; ولى با توجّه به این که پاى سند را امضا کرده اید، باید ثابت کنید که نمى دانسته اید و الاّ از شما پذیرفته نمى شود.
