سؤال 305 ـ تفاوت نماز قضا و روزه قضا را بیان فرمایید.
جواب: قضاى نماز با قضاى روزه تفاوتهایى دارد، که به برخى از آنها، بطور اختصار اشاره مى شود.
الف) نمازهایى که زن در حال عادت ماهانه نخوانده قضا ندارد; امّا قضاى روزه ایّام عادت، در ماه مبارک رمضان لازم است.
ب) کسى که روزه قضا دارد، جایز نیست روزه مستحبّى بگیرد; ولى اگر نماز قضا داشته باشد، مى تواند نماز مستحبّى بخواند.
ج) قضاى نماز را نباید طورى تأخیر انداخت که بى اعتنایى به آن بشود; ولى اگر تأخیر بیندازد کفّاره ندارد; امّا قضاى روزه ماه مبارک رمضان را باید پیش از رسیدن ماه مبارک رمضان سال بعد انجام دهد و چنانچه به تأخیر اندازد باید هم قضا کند و هم کفّاره مُدّ طعام بدهد.
د) در نماز قضا باید از اوّل نماز نیّت داشته باشد; لکن این امر در روزه قضا لازم نیست، بنابراین در روزى که هیچ قصد روزه نداشته و مفطرى بجا نیاورده; مى تواند قبل از ظهر قصد روزه قضا بنماید.
هـ) کسى که به خاطر مریض بودن نتواند در ماه رمضان روزه بگیرد و بعد از آن هم به خاطر مریضى تا ماه رمضان بعد نتواند روزه را قضا کند، روزه از او ساقط است و باید کفّاره مدّ طعام بدهد; امّا قضاى نماز در هر صورت لازم است (ایستاده، نشسته، با وضو، با تیمّم); اگرچه سالها گذشته باشد.
و) کسى که در شب ماه رمضان تفحّص کند و معتقد شود که صبح نشده و مشغول خوردن سحرى شود، اگر بعداً معلوم شود که همان وقت صبح بوده و اشتباه کرده، روزه او صحیح است و قضا ندارد; امّا اگر پیش از وقت به گمان این که صبح شده شروع به نماز کند و در بین نماز وقت داخل نشود، باید نماز را از سر بگیرد.
ز) کسى که به قهر و غلبه چیزى در حلق او کنند و به خورد او دهند، روزه ماه مبارک رمضان او صحیح است; امّا اگر نماز کسى را باطل کنند باید از سر بگیرد.
ح) اگر روزه قضاى ماه مبارک رمضان را بعد از ظهر بشکند کفّاره دارد; ولى شکستن نماز کفّاره ندارد; هرچند مرتکب گناه شده است (بنابراحتیاط).
سؤال 306 ـ اگر انسان پس از مدّتها نماز خواندن، متوجّه شود که به علّت ناآگاهى وضو را غلط انجام مى داده، یا غسلى که بر او واجب بوده انجام نداده است، آیا باید قضاى تمام نمازهایى را که با وضوى غلط، یا بدون غسل واجب خوانده است بجا آورد؟
جواب: قضاى نمازها لازم است و مى تواند تدریجاً بجا آورد، بطورى که مایه مشقّت و زحمت نشود; ولى قضاى روزه بر او واجب نیست.
سؤال 307 ـ شخصى حدود 14 ماه نماز قضا بر ذمّه دارد، و در بعضى از این ایّام هم مسافر بوده است; ولى مقدار و زمان دقیق ایّام مسافرت، به علّت گذشتن وقت معلوم نیست; نسبت به قضاى نمازها چه وظیفه اى دارد؟
جواب: آن مقدار که یقین دارد در وطن بوده تمام مى خواند و آن مقدار که یقین دارد در سفر بوده شکسته مى خواند و در مقدار مشکوک جمع بین قصر و اتمام مى کند; یعنى به آن مقدار، هم نماز تمام و هم نماز قصر بجا مى آورد.
سؤال 308 ـ کسى که با وضو، یا غسل جبیره اى نماز مى خواند، آیا مى تواند نمازهایى را که در زمان سلامتى اش فوت شده، در این حال قضا نماید؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 309 ـ انسانى که تا سنّ 20 سالگى نماز نخوانده و روزه نگرفته است، آیا به مجرّد توبه نمازها و روزه هایى که از او فوت شده ساقط مى شود؟
جواب: باید قضاى آنها را نیز بجا بیاورد، و روزه او کفّاره نیز دارد و اگر نتواند کفّاره را انجام بدهد مطابق مسأله 1402 توضیح المسائل ما عمل کند.
سؤال 310 ـ آیا قضاى نمازهاى نافله شب همان ثواب و پاداش اداى آن را دارد؟
جواب: شک نیست که میان ادا و قضا تفاوت است.
