سؤال 446 ـ برخى از مردم در ماه مبارک رمضان افطاریّه مى دهند، طبق تحقیقات انجام شده این افطاریّه ها طبق نذر خاصّى نیست; یعنى اگر وضعشان خوب باشد افطاریّه مى دهند و اگر نباشد نمى دهند; از سوى دیگر آنها شدیداً نیاز به کارهاى فرهنگى و خرید لوازم فرهنگى، نظیر بلندگو و تشکیل کتابخانه و مانند آن دارند، آیا مى توان مبالغ این افطاریّه ها را جمع آورى نموده، صرف کارهاى فرهنگى خود آنها کرد؟
جواب: در صورتى که نذر نکرده باشند و صاحبان پول رضایت به این کار بدهند مانعى ندارد; ولى بهتر این است که سنّت افطارى تعطیل نشود و کارهاى فرهنگى را نیز انجام بدهند، و اعتدال را در هر دو قسمت رعایت کنند.
سؤال 447 ـ شخصى به هنگام افطار، همراه دوست سنّى خود مى باشد، آیا مى تواند طبق وقت آنها افطار بکند؟ یا باید به وقت خودش افطار نماید؟
جواب: اگر محذورى ندارد، منتظر وقت افطار خودش باشد.
سؤال 448 ـ آیا مقدّمه کتاب «روزه روش نوینى براى درمان بیمارى ها» نوشته «الکسى سوفورین» که روزه خاصّى را دستور مى دهد و ترجمه جناب آقاى «محمد جعفر امامى» است از شماست؟ اگر چنین است، این روش درمانى در این دوران چگونه است؟
جواب: همان گونه که در مقدّمه آن نوشته ایم اگر زیر نظر طبیب انجام شود، براى افرادى که استعداد و آمادگى آن را دارند مى تواند مفید واقع شود; ولى توصیه ما به روزه اسلامى است، مشروط بر رعایت تعادل در خوردن افطارى و سحرى; که اگر این مسأله رعایت شود همان منافع مهم را دارد، بدون مشکلات آن.
سؤال 449 ـ با توجّه به این که در مراسم حجّ عمره، در ماه مبارک رمضان، در مسجدالحرام و مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) قبل از اذان مغرب، سفره افطار گسترده شده و به محض شروع اذان مغرب (که با اذان مغرب واقعى به نظر اکثر علماى امامیّه یک ربع فاصله دارد) همه شروع به افطار نموده و از دیگران نیز دعوت به افطار مى نمایند، و در صورت عدم افطار موجب انگشت نما شدن و بعضاً وهن شیعه مى شود و تقیّه مداراتى در این جا ضرورى تر از شرکت در نماز مغرب به نظر مى رسد، آیا اجازه مى فرمایید که شیعیان در هتل ها بمانند و هنگام مغرب در ماه مبارک در مساجد حاضر نشوند؟ یا این که حضور یافته و تقیّةً افطار نمایند؟
جواب: بهتر است براى نماز مغرب در مسجد حضور یابند و اگر به آنها اصرار بر افطار شود، مى توانند افطار کنند و روزه آنها صحیح است.
سؤال 450 ـ اگر انسان افسرده باشد، نه از نوع خیلى شدید; بلکه از نوعى که دکترها و روانشناسان تشخیص افسردگى دهند و در این مدّت نمازش را عمداً ترک کند و روزه هم نگیرد و به خدا بدگمان شود و از رحمت او مأیوس گردد. و کشف حجاب کند، در حالى که عقلش سر جایش است و آگاه و عاقل است، حکمش چیست؟
جواب: انسان باید همیشه به خداوند قادر مهربان امیدوار باشد و آنچه را او دستور داده از نماز، روزه، حجاب، یا سایر وظایف دینى انجام دهد و از رحمت واسعه او مأیوس نباشد، که ناامیدى از گناهان کبیره است و هیچ کس حق ندارد به بهانه افسردگى وظایف شرعى خود را ترک کند; مگر این که بر اثر بیمارى افسردگى عقل و هوش خود را از دست بدهد.
