سؤال 720 ـ خرید و فروش دلار و ارزهاى خارجى در بازار آزاد چه حکمى دارد؟ آیا چنین کسبى حلال است؟
جواب: آنچه بر خلاف مقرّرات حکومت اسلامى و مصالح کشور در مورد این گونه معاملات است مجاز نیست.
سؤال 721 ـ خرید و فروش سکّه هاى طلا در بازار آزاد چه حکمى دارد؟
جواب: از جواب بالا معلوم شد.
سؤال 722 ـ کسى که شغل او دلاّلى است و در بازار به خرید و فروش سکّه و ارز خارجى مشغول است شغل او چه حکمى دارد؟
جواب: در صورتى که کارى بر خلاف مقررات و قوانین شرع و قوانین جارى مملکت و مصالح کشور نکند اشکالى ندارد.
سؤال 723 ـ خرید و فروش چک و سفته چه حکمى دارد؟
جواب: خرید و فروش چک یا سفته اى که سند بدهکارى کسى مى باشد به کمتر یا بیشتر مانعى ندارد.
سؤال 724 ـ آیا خرید و فروش اسکناس صحیح مى باشد؟ در صورتى که جواب منفى است آیا احکام رباى معاملاتى در آن جارى است؟
جواب: اسکناس جزء معدودات است، و حکم ربا در خرید و فروش آن جارى نمى شود; ولى در این جا مشکل دیگرى وجود دارد و آن این که در عرف عقلا اسکناس همیشه ثمن واقع مى شود و جنبه مثمن ندارد، هیچ کس در عرف بازار نمى گوید: «من ده هزار تومان پول نقد را به یازده هزار تومان که یک ماه دیگر تحویل بدهى، به شما فروختم» مگر کسانى که بخواهند آن را حیله فرار از ربا قرار دهند; یعنى در واقع نوعى وام ربوى است که نام آن را بیع مى گذارد و این گونه حیله ها به فتواى ما اعتبارى ندارد، تنها دو مورد استثنا در این مسأله وجود دارد:
الف) نخست خرید و فروش ارزهاى مختلف که مثلاً دلار را با اسکناس مبادله کنند، که چنین معامله اى صحیح است.
ب) دیگر معامله نقدى اسکناسهاى کوچک و بزرگ، یا نو و کهنه با تفاوت مختصر به خاطر استفاده از نو بودن اسکناس یا حجم کم پول بزرگ در مسافرت و مانند آن; در غیر این دو صورت اشکال دارد.
سؤال 725 ـ آیا احکام صرف (معامله نقدین)، مانند وجوب قبض و اقباض در مجلس معامله، در مورد پول اعتبارى، یعنى اسکناس، جارى است؟
جواب: احکام مزبور در پول اعتبارى جارى نیست; زیرا نه ادلّه نسبت به آن شمول دارد و نه پشتوانه در حال حاضر طلا و نقره مسکوک است; اصولاً پشتوانه در زمان ما یک امر اعتبارى است.
سؤال 726 ـ آیا پول از مثلیّات است یا قیمیّات؟ اصولاً ملاک مثلى و قیمى چیست؟
جواب: بدون شک پول از مثلیّات است، و ملاک مثلى آن است که همانند آن به راحتى و وفور پیدا شود و غیر آن، قیمى است.
