سؤال 189 ـ قطعه زمینى، که در کنار مسجد است، را وقف مسجد نموده اند، الآن مى خواهیم از گوشه آن کتابخانه اى درست کنیم، آیا این کار جایز است؟ و در فرض
جواز، بانوانى که عذر شرعى دارند مى توانند در آن جا رفت و آمد کنند؟ و در ضمن آیا مى توان از یک اتاق از کتابخانه یاد شده موقّتاً براى پایگاه بسیج استفاده کرد؟
جواب: احداث کتابخانه مسجد در آن قسمت، اگر مزاحم نمازگزاران نباشد و هر زمان مورد نیاز قرار گیرد در اختیار مسجد قرار دهند، مانعى ندارد; ولى بانوانى که عذر شرعى دارند نمى توانند در آن جا رفت و آمد کنند و براى پایگاه نیز با شرایط فوق مى توان استفاده کرد.
سؤال 190 ـ اگر مسجدى ایوان داشته باشد، آیا مى توان گفت: ایوان شرعاً اختصاص به خواهران دارد؟ در صورتى که ایوان از داخل شبستان احداث شود، آیا خواهرانى که عذر شرعى دارند مى توانند در ایوان توقّف نموده یا فعّالیتى نمایند؟
جواب: فرقى میان ایوان و شبستان نیست; مگر این که در عرف محل چنین باشد که ایوان را خارج از مسجد و مخصوص خواهران بدانند.
سؤال 191 ـ خیّرى قطعه زمینى به نام مسجد اهدا نموده است; ولى نظر خویش را در مورد احداث سرویس بهداشتى، ایوان، چایخانه، حیاط و آشپزخانه بیان نکرده است، آیا مى شود در موقوفه فوق موارد بالا را احداث نمود؟
جواب: اگر این امور مورد نیاز مسجد است و در عرف محل جزء لوازم مسجد محسوب مى شود، مانعى ندارد.
سؤال 192 ـ اشخاصى، مقدارى از شبستان داخل مسجد را در یکى از شهرستانها به صورت مغازه مانندى درآورده و از آن براى نوارفروشى و کتابفروشى استفاده مى نمایند، آیا انجام چنین کارى در مسجد از نظر شرعى صحیح است؟
جواب: هرگاه این کارها داخل مسجد باشد و در طریق نشر فرهنگ اسلامى قرار گیرد و کمک به اهداف مسجد کند و مزاحم نمازگزاران نباشد مانعى ندارد، و اگر آن را از مسجد جدا کرده و محلّ کسب و کار قرار داده اند جایز نیست و باید آن را بازگردانند.
سؤال 193 ـ اگر زمینى وقف مسجد شده باشد، آیا زیرزمین و طبقات فوقانى نیز حکم مسجد را دارد؟ احداث کتابخانه در آن چه حکمى دارد؟
جواب: آرى حکم مسجد را دارد; ولى مانعى ندارد در آن کتابخانه احداث کنند; مشروط بر این که مزاحم نمازگزاران نباشد.
سؤال 194 ـ آیا از نظر شرع مقدّس اسلام، دایر کردن پایگاه مقاومت و کانون فرهنگى و ورزشى در داخل مساجد و حسینیّه ها جایز است؟
جواب: دایر کردن پایگاه ورزشى در مسجد صحیح نیست; ولى کانونهاى فرهنگى و پایگاههاى مقاومت در صورتى که مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشد، مانعى ندارد.
سؤال 195 ـ مسجدى قدیمى است که جهت استفاده بهتر، قسمتى از حیاط مسجد و منزل پشت آن را جهت ساختمان جدید مسجد خریدارى نموده اند و دو شبستان از شبستانهاى آن را تبدیل به مسجد جدیدى نموده اند; چهار شبستان از شبستانهاى مسجد قدیم باقیمانده است. بفرمایید خراب کردن شبستانها در رابطه با امور زیر چه حکمى دارد؟
الف) جهت حیاط مسجد. ب) جهت امور فرهنگى نظیر سالن و کتابخانه مسجد. ج) وصل آن به کوچه عام جهت پارکینگ مسجد.
جواب: باید کارى انجام دهید که به نفع مسجد و نمازگزاران باشد، و چنانچه مسجد احتیاج به حیاط یا کتابخانه دارد مى توان از آن استفاده کرد; ولى نمى توان آن را جزء کوچه نمود.
سؤال 196 ـ شخصى زمینى را براى مسجد واگذار مى کند و آن را از زمینهاى خودش جدا مى سازد، سپس مرحوم مى شود، بعد که زمین را مسجد مى سازند مقدارى از آن را شبستان و مقدارى از آن زمین را دستشویى درست مى کنند، ساختن دستشویى در آن زمین چه حکمى دارد؟
جواب: ساختن دستشویى در آن جا اشکال ندارد و منظور واقف، مسجد و لوازم مسجد بوده است.
سؤال 197 ـ تشکیل و برگزارى کلاسهاى آموزش قرآن، احکام، آموزش هنرهاى دستى (از قبیل خیّاطى، گلدوزى) و تشکیل کلاسهاى تقویت درسى در مسجد جهت جوانان، نوجوانان و نونهالان چه حکمى دارد؟
جواب: آموزش قرآن و احکام و مانند آن در مساجد بى اشکال است و به اهداف مسجد کمک مى کند; ولى آموزش خیّاطى و امثال آن، تنها در صورتى جایز است که از ابتداى تأسیس مسجد، کلاسها در کنار مسجد براى این کار ساخته شده باشند.
سؤال 198 ـ مسجد جامع قدیمى در روستاى ما وجود دارد که به وسیله خودیارى مردم ساخته شده است; ولى از آن جا که بناى درستى نداشته و کوچک بوده فرد خیّرى قسمتى از شبستان را که جزء نمازخانه است خراب نموده و مى خواهد مسجد را وسعت دهد، او تصمیم دارد یک زیرزمین از همین قسمت گرفته و در آن سالن اجتماعات فرهنگى براى جوانان بسازد، در ضمن قسمت بالاى زیرزمین یعنى طبقه همکف جزء نمازخانه شبستان است، آیا در قسمت زیرزمین مى توان سالن فرهنگى و سرویس دستشویى ساخت؟
جواب: ساختن محلّى در زیرزمین مسجد براى کارهاى فرهنگى اسلامى و یا وضوخانه مانعى ندارد; ولى ساختن توالت در آن جا جایز نیست; مگر این که از ابتداى تأسیس مسجد و هنگام وقف آن چنین امرى در نظر باشد.
سؤال 199 ـ در قریه ایزدخواست داراب مسجدى وجود دارد که در میان آن حوضى جهت وضو احداث گردیده است، اینک به علّت کثرت جمعیّت و عدم مراعات بهداشت و مانند آن، مى خواهند حوض مذکور را بردارند و در یک گوشه مسجد وضوخانه اى بسازند، آیا این کار جایز است؟
جواب: اگر از بین بردن حوض به نفع مسجد و نمازگزاران است، اشکالى ندارد، همچنین ساختن وضوخانه براى وضو گرفتن در گوشه اى از مسجد، آن هم به شرطى که در بالا آمد، مانعى ندارد.
