سؤال 571 ـ اگر کسى شک داشته باشد که پدر یا برادر او، خمس یا زکات مالش را مى دهد، آیا مى تواند به صرف این که با چشم خود نمى بیند حمل بر صحّت کند؟ تکلیف سایر اعضاى خانواده در مصرف پول و مایحتاج روزانه که به آن احتیاج دارند چیست؟
جواب: فعل او را حمل بر صحّت کنید و بگویید ان شاءاللّه به وظیفه خود عمل مى کند، و براى شما اشکال ندارد.
سؤال 572 ـ مدّتى قبل خانه اى از شخصى خریدارى شد; ولى مبلغى از قیمت این خانه مانده بود; بعد از عقد قرارداد، شخص بنگاهى باقیمانده پول را بابت خمس قبول مى کند و معامله تمام مى شود و سند خانه هم طبق قرارداد به نام مشترى مى شود; امّا بعد از چند ماهى شخص قبول کننده خمس، از عمل خود پشیمان مى شود، آیا با پشیمانى این شخص لازم است مبلغى را که بابت خمس قبول کرده، به او برگردانده شود؟
جواب: این پشیمانى اثرى ندارد، و خمس برنمى گردد.
سؤال 573 ـ کسانى که توانایى پرداخت خمس را ندارند، چه باید بکنند؟
جواب: به اقساط و بطور تدریجى مى پردازند و حاکم شرع مى تواند با ملاحظه حال آنها تخفیفى به آنها بدهد.
سؤال 574 ـ آیا اشخاصى که معتقد به خمس نیستند، یا هستند و خمس نمى دهند (سنّى یا شیعه)، پولى که از آنها مى گیریم اشکال دارد؟ و آیا خمس آن را باید بدهیم؟
جواب: اگر یقین داشته باشید که به آن پول خمس تعلّق گرفته، و طرف شیعه باشد، باید خمس آن را بدهید، و امّا اگر از اهل سنّت و یا از غیر مسلمین بگیرید، خمس دادن از آن لازم نیست.
سؤال 575 ـ اگر بدانیم صاحب خانه از پولى که خمس نداده غذا تهیّه نموده است، استفاده از آن چه حکمى دارد؟
جواب: اگر یقین ندارید خانه یا غذاى او از پول غیر مخمّس تهیّه شده، تصرّف در آن مانعى ندارد، و اگر یقین دارید ما به شما اجازه مى دهیم تصرّف کنید و معادل خمس آن را، که تصرّف کرده اید، به سادات نیازمندى بپردازید و اگر تمکّن ندارید بر ذمّه بگیرید و هر موقع توانستید بپردازید.
سؤال 576 ـ اگر کودک، یا سفیه، یا کسى که جنون ادوارى دارد پولى به دست آورد، یا کسى پولى را به حساب او از طرف کسى واریز کند، خمس آن بر عهده چه کسى است؟
جواب: در مورد کودک نابالغ احتیاط آن است که خودش پس از بلوغ بپردازد، و در مورد مجنون خمس به مال او تعلّق نمى گیرد; ولى مجنون ادوارى در آن زمانى که عاقل است باید خمسش را بپردازد، و امّا سفیه اداى خمس مالش با ولىّ اوست.
سؤال 577 ـ خانمى است که مقیّد به نماز مى باشد; ولى همسر او گهگاه، آن هم به اجبار زن نماز مى خواند. همچنین شوهر حساب سال ندارد; آیا ماندن در خانه شوهر و استفاده از خوراک و پوشاک او جایز است؟
جواب: ماندن در خانه او جایز است و مى تواند از خوراک و پوشاک او استفاده کند و ما اجازه مى دهیم وجوه شرعیّه آن را بر ذمّه بگیرد و هر وقت توانایى پیدا کرد بپردازد و از امر به معروف و نهى از منکر، در مورد نماز و وجوه شرعیّه، خوددارى نکند.
سؤال 578 ـ با توجّه به این که خمس یکى از ضروریّات اسلام است و جماعت صوفیّه فقط عشریّه مى دهند، آن هم به قطب شان، استفاده کردن از غذاها، منزل آنها، مخصوصاً نماز خواندن در منازل آنها، چه حکمى دارد؟
جواب: جایز نیست; مگر این که خمس آن مقدارى که تصرّف مى کنید بر ذمّه بگیرید و بعداً بپردازید.
سؤال 579 ـ آیا جایز است شخص قبل از رسیدن سال، اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش، یا به شخص دیگرى ببخشد؟
جواب: چنانچه واقعاً ببخشد و این مقدار بخشش در شأن او باشد خمس به او تعلّق نمى گیرد; ولى از فضیلتى محروم شده است.
سؤال 580 ـ کسى براى فرار از خمس، قبل از سال خمسى پولش را به کسى مى بخشد تا بعد از سال خمسى آن شخص دوباره همان پول را به او ببخشد، آیا این کار باعث ساقط شدن خمس است؟
جواب: اشکال دارد و خمس ساقط نمى شود (بنابر احتیاط واجب).
