همانطور که در گفتار بالا ملاحظه فرمودید، عقیده دانشمندان و فلاسفه جدید درباره حقیقت وحى این است که: وحى یک نوع تجلى شعور باطن است که براى پیامبران صورت مى گرفته است. باید براى توضیح این سخن بدانیم که:روان شناسان و فلاسفه جدید، موضوع شخصیّت باطن را ـ که گاهى از آن به شخصیّت نامرئى، شعور ناآگاه، وجدان مخفى و ضمیر باطن نیز تعبیر مى شود ـ کلید حل بسیارى از مشکلات روحى، روان شناسى و حتى پزشکى مى دانند. آنها معتقدند که وسعت و منطقه نفوذ و فعالیت شعور ناآگاه، به مراتب بیش از شعور آگاه است.
ویلیام منین جر روان شناس آمریکایى ـ درباره قدرت و وسعت شعور ناآگاه چنین مى گوید:
«ما مى توانیم شعور آگاه را به 91 قطعه یخى تشبیه کنیم که در سطح آب شناور است. قسمت بیرون از آب همان قسمتى از شخصیّت ماست که بر وجودش واقفم.
در مقابل شعور نا آگاه، قسمت دیگرى هست که نه تنها از فعالیت و وجودش آگاهى نداریم، بلکه اختیارش نیز در دست ما نیست و قسمت بزرگ شخصیّت انسانى را تشکیل مى دهد و به منزله 98 باقى مانده قطعه یخ شناورى است که نمى شود آن را دید و زیر آب قرار داد. شعور نا آگاه شبیه قدرت تاج و تخت شاهى است! این قدرت شما را وادار مى کند که محبت یا نفرت داشته باشید. شعور نا آگاه،انرژى لازم را براى احساس و تفکر فراهم مى سازد. امیال سر کوفته نیز در شعور نا آگاه سعى مى کنند تا راهى را براى خروج یافته و خود را در رفتار شخص ظاهر سازد...»
تفاوتى نمى کند که متفکران این نظریه، فروید ـ روان شناس معروف ـ یا شخص دیگرى بوده است و یا در سخنان پیشینیان و قدما هم اشاراتى ـ که حاکى از شعور نا آگاه باشد ـ دیده مى شود، آنچه جاى تردید نیست، این است که قرار گرفتن این نظریه در شمار کشفیات بزرگ علوم و حل بسیارى از مشکلات علمى به کمک آن، تازگى دارد و در قرن 19 و 20 میلادى صورت گرفته است.
از طرفى روشن است که شخصیّت نامرئى انسان قوى تر باشد، تجلیلات آن بیشتر خواهد بود و به این ترتیب پیامبران ـ که مردان فوق العاده اى بودند ـ داراى شعور نا آگاه فوق العاده قوى و نیرومندى بوده اند، بدیهى است تراوشات چنین شعور نا آگاهى بسیار مهم و قابل ملاحظه است.
به هر حال پیروان این عقیده مى گویند: ممکن است وحى همان تراوشات وجدان مخفى پیامبران بوده باشد که به صورت جهش هاى فکرى ناگهانى بر آنها ظاهر مى شده است.
1-منین جر، ویلیام; خودشناسى،
