5ـ آنها در آخرین استدلال خود مى گویند، مزد کارگر در برابر استهلاک نیروهاى اوست پس چگونه ممکن است ابزار تولید که محصوول کار است حقى بیش از استهلاک داشته باشد آیا این زیادى فرع بر اصل نیست؟

این سخن از دو جهت استباه است:

نخست این که: هیچ کس حتى مارکسیست ها براى پرداخت مزد کارگر رابطه آن را با استهلاک وجودى او در نظر نمى گیرد بلکه رابطه آن را با ایجاد ارزش و بازده محصول در نظر مى گیرند، و به تعبیر دیگر کارگر ارزشى را که تولید کرده دریافت مى دارد نه قیمت نیروئى را که مصرف کرده است.

به همین دلیل هر قدر ارزش حاصل شده بیشتر باشد مزد کارگر بیشتر خواهد بود، هر چند از نظر بدنى نیروى کمترى مصرف کرده باشد، و هر قدر ارزش حاصل شده کمتر باد مزد او کمتر است، هر چند استهلاک بدنى بیشترى داشته باشد.

دیگر این که بهاى استهلاک بدنى را مى توان بحقّ بازنشستگى تشبیه کرد.

ما سخن از حق بازنشستگى نداریم چرا که بخشى از استحقاق کارگر است، نه تمام استحقاق.

او (کارگر) بخشى را در حال اشتغال بکار مى گیرد و بخشى را که شبیه بحق استهلاک است بهنگام بازنشستگى، ما مى گوئیم چه مانعى دارد این هر دو بخش را بصورت عادلانه اى بپذیریم در عین حال سود عادلانه اى نیز براى ابزار تولید در نظر بگیریم، تا چرخ هاى اقتصاد بحرکت در آید، و زمینه کار بیشتر فراهم گردد، تا منفعت کارگر بصورت کاملترى تأمین شود.

آنچه از مجموعه دلائل منکران حق از ابزار تولید بر مى آید این است که آنها روى یک سلسله ملاحظات اجتماعى و شعارهاى داغ که بیشتر جنبه خیالى و خطابه دارد نه منطقى و واقعى، مایل هستند از هر طریقى شده است، حق ابزار را نفى کنند، به گمان اینکه با اینکار خدمتى بکارگر و یا به جامعه و یا به پیشبرد اهداف اقتصادى مى کنند.

در حالى که اگر درست بیندیشیم مى بینیم این نتیه گیرى هاى عجولانه هم موجب توسعه بیکارى، هم تنزل درآمد کارگر بالا مى رود و هم رشد اقتصادى افزایش مى یابد، و بساط استثمار نیز برچیده مى شود.