با این که استعمار یک جریان انحرافى در طرز زندگى جمعى است، چرا که بدیهى ترین و ابتدائى ترین اصل اساسى زندگى جمعى یعنى «عدالت» و «تعاون» را حذف کرده و برترى جوئى و سلطه گرى ظالمانه را بجاى آن نشانده است.
با این حال جالب است بدانیم «اندیشمندان استعمارى» که جزئى از بافت یک جامعه استعمارگرند ـ وقیحانه مایلند به این کار، آب و رنگ فلسفى بدهند، و آنرا جزئى از مسأله «انتخاب اصلح» که نتیجه آن باقى ماندن «نوع برتر» و پایمال شدن «ضعیفان» و ارتقاء جامعه انسانى به سطح «زورمندان» است، معرفى کنند.
زمزمه هائى در زمینه فطرى بودن. «روح تسخیر» و آمیخته بودن با سرشت انسانها از بعضى به گوش مى رسد که مى تواند بهانه خوبى براى توجیه جنایات استعمارگران باشد، و گفته شود همان گونه که انسان براى پیمودن زندگى تکاملى خود، و حتى براى زنده ماندن، به تسخیر نیروهاى گوناگون طبیعت مى پردازد، طبیعى است که در مورد همنوعان خود نیز این روش را بکار بندد!
بى خبر از این که، «طبیعت» خود را در اختیار انسانها گذارده و براى خدمت به آنها آفریده شده است، حتى در آنجا که انسان او را به عقب پراند باز او بسوى انسان ـ براى خدمت ـ مى شتابد، ولى همنوعان ما هرگز ـ براى خدمت و بنگى و بردگى ما آفریده نشده اند، آنها نیز انسانهائى همانند ما هستند، و داراى همان احساسات، همان خواستها، و همان شایستگى ها بنابراین هیچ دلیلى ندارد که آنها چون سنگ و چوب طبیعت در خدمت ما درآیند.
بهر صورت بهتر است که این فلسفه بافیهاى مضحک را که رنگ استعمارى اش بر کسى مخفى نیست به کنار بریزیم و بسراغ اصل مطالب برویم:
