گذشته از سازمان دادن حکومت اسلامى، اولویت مسائل اقتصادى را از نظر اسلام در سازماندهى «جامعه اسلامى» از امور زیر، به وضوح مى توان دریافت:
الف ـ اموال و ثروتها در متون منابع اسلامى به عنوان یک ودیعه الهى در دست انسانها و یک امر «یر و یک رکن اصیل اجتماع معرفى شده:
قرآن مى گوید: وانفقوا مما جعلکم مستخلفین فیه: از آنچه خدا شما را نماینده خویش در آن ساخته انفاق کنید (سوره حدید، آیه 7).
و در سوره نور آیه 33 مى گوید: فکاتبوهم ان علمتهم فیهم خیر او آتوهم من مال الله الذى آتاکم: «بردگان خود را از طریق قرار داد آزاد کنید و از اموال الهى که در اختیار شما گذارده. بآنها بدهید».
و نیز مى خوانیم: کتب علیکم اذا حضرکم الموت ان ترک خیر الوصیة ... بر شما مقرر شده که هر گاه مرگ یکى فرا رسد، اگر خیرى (مالى) بجا گذارده وصیت کنید (بقره ـ 176) کلمه «خیرا» که بدون هیچ قید و شرط آمده بیانگر این حقیقت است که اموالى که از طریق مشروع (و نه از طریق استثمار و چپاول و غارتگرى و تجاوز به حقوق دگران) به دست آمده خیر مطلق است یعنى خیر براى دین، خیر براى دنیا، خیر براى پیشبرد برنامه هاى فرهنگى، خیر براى برقرار ساختن عدالت اجتماعى، و خیر براى دفاع از استقلال و آزادى یک جامعه و خیر براى هر مقصدى.
ب ـ اسلام فقر اقتصادى را انگیزه گناه، و بى نیازى مادى را مایه کمک به تقوا و معنویت شمرده است.
پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: نعم العون على تقوى الله الغنى: «بى نیازى، کمک خوبى براى تقوى و پرهیزگارى است».
و در سخنى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: غنى یحجزک عن الظلم خیر من فقر یحملک على الاثم: «بى نیازى که تو را از ستم باز دارد بهتر از فقرى است که تو را به گناه وا دارد».
ج ـ در پاره اى از متون اسلامى، فقر مالى حتى سرچشمه کفر و بى ایمانى شمرده است و حدیث «کاد الفقران یکون کفراً» از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مشهور است.
د ـ قسمت بسیار مهمى از فقه اسلامى که از آیات و روایات مایه مى گیرد صرفاً مربوط به نظامات اقتصادى و قوانین و مقررات آن است.
کتاب هاى متعددى از فقه تحت عنوان: کتاب غصب کتاب دیون، کتاب مزارعه، کتاب مساقات کتاب متاجر، کتاب احیاء موات، کتاب شفعه، کتاب وقف، کتاب ودیعه، کتاب رهن، کتاب مصالحه کتاب لقطه (اموال گمشده) کتاب زکات و خمس و انفال و مانند اینها تحریر یافته، و مسائل حقوقى مالى با تمام ریزه کارى هایش بر اساس تأمین و عدالت اجتماعى در آنها مورد بحث قرار گرفته و نشان مى دهد تا چه اندازه اسلام براى این مسائل اهمیت قائل است.
هـ ـ در تعلیمات اسلام مخصوصاً مسائل مربوط به کنترل ثروت و مبارزه با «تراکم» و «تکاثر» و «کنز» و جلوگیرى از تبدیل جامعه به دو قطب «ثروتمند» و «فقیر» از اهمیت فوق العاده اى برخوردار است، که شرح جزئیات آن را در مباحث آینده بخواست خدا خواهیم دید، و با توجّه به آن، تصدیق خواهد کرد که جامعه امروز ما که نام جامعه اسلامى بر آن مى گذاریم و شاهد انواع و اقسام بهره کشى ها، استثمارها، بى عدالتى ها، و تجاوز به حقوق دگران، در آن هستیم، کمتر شباهتى به یک جامعه اسلامى دارد.
