1ـ کارهاى تولیدى اعم از صنعتى، کشاورزى، دامدارى و خدمات.

2ـ کارهائى که مقدّمه تولید است مانند احیاى موات و حیازت مباحات.

منظور از احیاء موات آن است که کسى زمین نامساعدى را براى کشاورزى یا باغدارى و یا استفاده هاى دیگر مساعد سازد مثلا از طریق احداث قنات و یا حفر چاه عمیق و غیر عمیق آب کافى تهیه کند اگر سنگلاخ است سنگهاى مزاحم را برچیند و اگر علفزار است علفهاى هرزه را بچیند و اگر شوره زار است آن را شیرین و آماده نماید یا معدنى را استخراج کند، در این صورت طبق اصل مسلمى که از روایات صحیح و معتبر و متظافر بعنوان (من احیا ارضا میتة فهى له)استفاده مى شود، مالک چنین زمینى مى گردد (البتّه با شرایطى که در کتب فقهى آمده است).

(حیازت مباحات) به معنى فقهى کلمه آنست که از مباحات و منابع طبیعى استفاده کرده و آنها را در اختیار خود بگیرد مانند صید کردن ماهى، بهره بردارى از معادن ظاهر که نیاز به احیا ندارد، گرفتن آب از رودخانه و مانند اینها که طبق اصل مسلم «من حازملک» سبب مالکیّت است (با شرایطى که در کتب فقهى آمده است).

امّا «تحجیر» یعنى محصور ساختن یک قطعه زمین یا اقدام به مقدمات احیاى ارض، نمى تواند سبب ملک بشود ولى اگر با شرایط لازم همراه باشد یکنوع حق اولویت تولید مى کند یعنى او نسبت به دگیران در احیاى چنین زمینى حق تقدّم دارد و مى تواند آن را احیا نماید و یا از آن صرف نظر کند.

2ـ کار بصورت غیر مستقیم به این گونه که انسانى نتیجه کار خود را به دیگرى واگذار کند مثل این که دستمزد یا محصول تولیدى یا زمین احیا شده یا مواد حیازت شده خود را از طریق همه یا صلح بلاعوض یا وصیّت به او منتقل سازد و یا اموالى را که از این طریق بدست آورده بر گروهى وقف کند و این یک حقّ طبیعى است یا از طریق ارث که یک نوع انتقال قهرى است براى کسانى که نزدیکترین افراد به او محسوب مى شوند و وجودشان پرتوى از وجود او و ادامه حیات او است بگذارد.

در تمام این موارد «کار» پایه مالکیّت را تشکیل داده است و سعیو کوشش سبب ملکیّت شده، منتها کسى که باید از آن استفاده کند به میل خود آن را بدیگرى واگذار نموده (جز در ارث که فلسفه جداگانه اى دارد).

البتّه در مورد فلسفه ارث و وصیّت و وقف و چگونگى مشروعیّت آنها بحثهاى فراوانى است که هر کدام به خواست خدا در محل خود مطرح مى شود.