* آن کس که با بیکارى و کم کارى، یا عدم مهارت در کار سبب مى شود که اجتماعش از نظر اقتصادى وابسته بدیگران باشد از نظر اسلام ملعون و مطرود درگاه خدا است.
* انقلاب سیاسى هنگامى کامل مى شود که علاوه بر اتکاء به یک انقلاب عمیق فرهنگى از پشتوانه اقتصاد غنى و خود کفا و پرمایه اى برخوردار گردد.
سخن از اولیت مسائل اقتصادى، در اسلام بود، براى تکمیل این بحث به بررسى نظر اسلام در زمینه اهمیت کار مى پردازیم: تمام برنامه هاى اسلام را از یک نظر مى توان در جهاد خلاصه کرد:
جهاد با طاغوتها
جهاد با جهل
جهاد با فقر
و جهاد با هوا و هوسهاى سرکش!
درست به عکس آنچه افراد کوته بین یا مغرض مى گویند جهاد نه تنها نقطه ضعفى براى برنامه هاى اسلامى نیست بلکه بدون شک جهاد از اساسى ترین و سازنده ترین برنامه هاى اسلام بود و هست، قانونى است هماهنگ با قانون حیات و نظام آفرینش، و روح آزادگى و عدالت خواهى انسانها، قانونى است که بدون آن زندگى مفهوم خود را از دست خواهد داد، و به صورت مرگ گونه اى در مى آید.
امّا جالب این جا است که در اسلام هر گونه کار ثمربخش، در هر مقیاس، شعبه اىاز جهاد محسوب مى شود و کارگر بعنوان مجاهد راه خدا و گاهى برتر از آن شناخته شده است.
امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) مى گوید: الذى یطلب من فضل الله ما یکف به عیاله اعظم اجراً من المجاهد فى سبیل الله: «آنکس که براى تأمین زندگى خانواده خویش تلاش مى کند و مواهب الهى را در پرتو کار مى طلبد از مجاهدان راه خدا گرانقدرتر است».
فهم این نکته که چرا موقعیت چنین کارگرى برتر است چندان مشکل نیست، زیرا اولا مجاهدان گاهى حافظ وضع موجود جامعه اند; امّا کارگران لایق، همیشه امروز و توسعه آینده را اختیار دارند.
ثانیاً هیچ نظام سیاسى بدون پشتوانه یک اقتصاد قوى و شکوفا باقى و برقرار نمى ماند یعنى تلاش سربازان بدون تلاش کارگران بى اثر است.
در احترام و تعظیم مقام کارگر از دیدگاه اسلام همین بس که در حالات سعد انصارى کارگر زحمتکش مسلمان، مى خوانیم هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) از غزوه تبوک باز مى گشت سعد به استقبال او شتافت و با دست خشن و پینه بسته اش با پیامبر مصافحه کرد. پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود چرا دستت چنین است؟ عرض کرد: با بیل و طناب کار مى کنم و هزینه زندگى همسر و فرزندم را فراهم مى سازم، در این موقع پیامبر(صلى الله علیه وآله) کار عجیبى کرد که در تاریخ هیچ یک از مردان بزرگ جهان دیده نشده است: متن حدیث چنین است:
فقبل یده رسول الله و قال هذه ید لاتمسها النار! پیامبر(صلى الله علیه وآله) دست پینه بسته این کارگر با ایمان را بوسید و گفت «این دستى است که هرگز آتش دوزخ به آن نخواهد رسید»
به راستى که عظمت و اهمیت این عمل را با هیچ تعبیرى جز خودش نمى توان بیان کرد.
باز براى پى بردن به اهمیت کار در این مکتب، توه به این نکته لازم است که نه تنها کار مثبت و سازنده از مهمترین عبادات در اسلام محسوب مى شود، بلکه عوارض ناشى از آن نیز در حکم عبادت است است، چنانکه در حدیثى مى خوانیم: «کارگر خسته اى که شب با اندام فرسوده مى خوابد همانند کسى است که شب زنده دارى و عبادت مى کند»!
در اسلام مخصوصاً روى صبح خیزى و سرعت در انجام کار نیز تأکید شده است.
امام صادق(علیه السلام) به دوستانش چنین توصیه مى کرد:
«هنگامى که مى خواهید به دنبال کارى بروید صبح زود حرکت کنید و با سرعت به سراغ آن راه بیفتید.
