پس از پیامبر(صلى الله علیه وآله) یگانه کسى که از راه قلم و نگارش به همّت مردانه خویش، آیات پراکنده قرآن را گرد آورد جانشین رسول خدا و نگهبان دلسوز اسلام، اوّل رهبر شیعه، على(علیه السلام) بود. آن حضرت از حقّ مسلّم خود یعنى خلافت که بازیچه دستان حق نشناسان قرار گرفته بود چشم پوشید و سوگند یاد کرد که «تا کتاب خدا را جمع آورى نکنم ردا بر دوش نخواهم انداخت» مبادا حوادث روزافزون که طلیعه شوم آن نمایان است حملهور شده و نهال اسلام را از بن بر کنَد. على رغم تردیدى که جبهه مقابل در امر تدوین قرآن داشتند على(علیه السلام) ابداً تردید نداشت که باید به این وظیفه مقدّس قیام کند و خوشبختانه این افتخار بزرگ هم نصیب آن حضرت شد.
على(علیه السلام) اضافه بر تدوین قرآن، احادیث پیامبر را جمع آورى و تدوین کرد و آن مجموعه را به دست اولاد خود سپرد و ائمّه بعد از آن حضرت (اولاد پیامبر(صلى الله علیه وآله)) به همین واسطه به عنوان «عَن کتابِ علىّ(علیه السلام)» گفتار پیامبر را براى مردم روایت مى کردند. بدین روست که روایات شیعه از لحاظ سند و طریق مورد وثوق و اطمینان است، زیرا راویان شیعه در درجه اوّل جانشینان پیامبر(صلى الله علیه وآله) و اولاد گرامى او هستند و سپس یاران موثّق آنان.
بارى ائمّه اطهار تمام توجّهشان مصروف ضبط و انتشار آثار اسلامى بود و در اداى این وظیفه بزرگ هرگونه رنجى را تحمّل
کردند و براى کسانى که اطّلاع اجمالى از صحنه هاى سیاسى و کشمکش هاى گوناگون دوران هاى اوّلیّه اسلامى و نیز وضعیّت اولاد پیامبر داشته باشند آشکار است که با تحمّل چه نوع مشقّت هاى طاقت فرسا، ائمّه اطهار توانستند میراث پیامبر را از دستبرد چنگال حوادث رهایى بخشند. معارف مبدأ و معاد، احکام و قوانین، اخلاق و تربیت، علوم طبیعى با رشته هایى که دارد، همه از آثار مکتب اسلام است که به کوشش اولاد پیامبر اداره مى شد. اینها حقایقى است که آشنا و بیگانه، مسلمان و غیر مسلمان بدان معترفند.