همان گونه که گذشت، حکم به حرمت ابدى در مواردى که ذکر شد، و مورد اتّفاق فقهاى شیعه بود، تعداد زیادى از خانواده ها را در بن بستى شدید قرار داده است.
آیا واقعاً هیچ راه چاره اى وجود ندارد ؟ چنین خانواده هایى به یقین مقصّر، و در فراگیرى معارف دینى و احکام شرعى کوتاهى نموده، و خودشان براى خود مشکل آفریده اند. امّا آیا نمى توان راهکارى براى ازدواج مجدّد چنان زوج هایى پیدا کرد ؟
ما پس از مطالعات مستمر و پیگیر، وتلاشهاى علمى فراوان، و بحثهاى طولانى، و تفکّر و تعمّق و اندیشه در زوایاى مختلف این مسأله پیچیده، به لطف پروردگار راه حلّى یافته ایم، که براى اکثر آنها کارساز است، و آن این که :
در محیطهاى ما معمولاً صیغه عقد ازدواج، مخصوصاً در نکاح دائم، توسّط وکیل اجراء مى گردد. یعنى عروس و داماد به وکیل خود وکالت مى دهند که صیغه صحیح نکاح را براى آنان جارى نموده، تا بتوانند در کنار هم تا آخر عمر با آرامش خیال زندگى کنند. بنابراین، محدوده وکالت وکیل «ایجاد عقد صحیح» مى باشد، نه ازدواجى که فاسد است، و حرمت ابدى به دنبال داشته باشد. بدین جهت، چنانچه وکیل صیغه عقد ازدواج فاسدى را اجرا کند، چنین عقدى اثرى ندارد، زیرا از روى ناآگاهى خارج از محدوده وکالتش عمل کرده، و صیغه اى خوانده که وکالت در آن نداشته است. بنابراین هیچ اثرى بر چنین نکاحى بار نمى شود. هر چند روابط زناشویى آن مرد و زن روابط حرامى محسوب نمى شود، زیرا تصوّر مى کردند زن و شوهر هستند، و در حقیقت احکام وطى به شبهه را دارد.
در یک جمله کوتاه، آنچه واقع شده (نکاح فاسد) مورد نظر عروس و داماد نبوده، و آنچه مورد نظر عروس وداماد بوده (نکاح صحیح) رخ نداده است. بنابراین در حقیقت عقدى از سوى زوجین نه مباشرتاً و نه وکالتاً انجام نشده، تا موجب حرمت ابدى شود.
این، راهکارى مشروع و هماهنگ با ادلّه شرعى است، براى کسانى که مبتلا به نکاح در عدّه مى شوند. البتّه ما استفاده از این راهکار را به کسانى که دست به چنین ازدواجهایى زده، و جدایى برایشان مشکل است توصیه مى کنیم. در غیر این صورت، بهتر است احتیاط کنند، و از چنین ازدواجى چشم بپوشند.
